Balgam Nedir? Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Balgam oldukça rahatsız edici olsa da, aslında vücutta hayati bir işlevi görmektedir. Mukus, ağız, burun, sinüsler, boğaz, akciğerler ve gastrointestinal sistem hatları için son derece faydalıdır. Bu yüzeylerin yağlanmasına yardımcı olurken vücuda girmeden önce istenmeyen maddelerin uzaklaştırılması için bir filtre görevi görür.

Balgam ya da mukus, ayrıca vücudun bakteri ve virüs gibi istilacıları tanımasına ve öldürmesine yardımcı olan antikorlar ve enzimler içermektedir.
Bazı durumlarda, balgam vücut tarafından aşırı türetilmektedir. Solunum ve sinüs enfeksiyonları, soğuk algınlığı ve grip, alerji ve duman gibi tahriş edici maddeler ve çevre kirliliği balgamın oluşmasını tetiklemektedir.

Aşırı balgam her ne kadar vücut için hayati bir öneme sahip olsa da, rahatsız edici derecede üretilen balgam, burun ve göğüs tıkanıklıklarına, diğer yandan da, şiddetli öksürüklere neden olabilmektedir. Balgamı bazı ilaçlar ve doğal tedavi yöntemleriyle temizlemek mümkündür. 

Balgam oldukça sık görülen bir durumdur ve çeşitli koşulların bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Basit bir mevsimsel gribin veya alerji veya sinüzitin bir sonucu olabilir. Ayrıca influenza, bronşit, pnömoni gibi viral veya bakteriyel enfeksiyonlar da balgama neden olur. Diğer yandan, balgam belirli bir yaşam tarzının sonucu olabilir (örneğin aşırı sigara içmek gibi) veya ciddi bir akciğer rahatsızlığının bir belirtisi olabilir. 

Üretilen balgamın rengi, kalınlığı ve miktarı balgamın nedenlerini ve tedavi planlarını belirlemek için doktorlar tarafından gözlemlenmektedir. Hafif, yarı açık balgam, genellikle çok endişe edecek bir durumun sonucu değildir. Koyu renkli lekeli mukus aşırı miktarda sigara içilmesinin bir sonucu olabilmektedir. Balgamda görülen kan ise ciddi bir solunum rahatsızlığının bir belirtisi olabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirebilir. 

Balgamın Rengi ve Yapısı

Balgamın rengi, çeşitli enfeksiyon türlerinin bir sonucu olarak değişebildiği için tıbbi bir sorunun göstergesi olabilir. Farklı balgam renklerinin ve yapılarının ne anlama geldiği şöyle sıralanabilmektedir:

•    Beyaz Renkli Balgam

Çoğu sağlıklı insanın balgamı beyaz renktedir. Beyaz renkte olan balgam çıkararak öksürüyorsanız, enfeksiyondan arındırılmış sağlıklı bir bedene sahip olduğunuz anlamına gelir. Böyle bir durumda balgamın aşırı miktarda üretilmesi bir tahriş edici ya da alerjinin sonucu olabilmektedir. 

•    Açık ve Koyu Sarı Renkli Balgam

Balgam bazen açık sarı veya koyu sarı renkte olabilir. Açık sarı balgam, bağışıklık sisteminin sağlıklı ve iyi çalıştığını göstermektedir çünkü bu durumda, bağışıklık sistemi bir solunum yolu enfeksiyonuyla savaşmaktadır. Açık sarı balgam, üst yolunum yollarında meydana gelen viral bir sinüs enfeksiyonunun başlangıcını veya sonunu belirtebilir.

Eğer koyu sarı renkte olan balgam öksürüyorsanız, bu durum, bakteriyel bir enfeksiyonun ya da alt solunum yollarında meydana gelen bir enfeksiyonun belirtisi olabilir. 

•    Yeşil Renkli Balgam

Yeşil renkte olan balgam genellikle pnömoni veya iç mikro kanama ile enfekte olmuş insanlarda görülmektedir. Bu nedenle, eğer yeşil renkte balgam öksürüyorsanız, bu durum vücudun enfekte olduğunun bir belirtisidir. Balgam, miyeloperoksidazlar (bakterileri öldürmede görev almaktadır) olarak bilinen bir enzimin varlığı nedeniyle yeşil renge dönüşmektedir. Bu enzim yeşil renktedir. 

•    Kahverengi Balgam

Kahverengi renkte olan balgam, çoğunlukla fazla sigara içmekle ilişkilendirilmektedir. Bu gibi durumlarda, balgam tükürük ile karışır. Kahverengi balgam öksürüyorsanız, dokunun kumlu gibi olduğunu fark edebilirsiniz. Bu, toz ve bazı diğer yabancı maddelerin balgam ile karıştığı anlamına gelir.
Genellikle KOAH hastalarında ortaya çıkmaktadır. Aşırı sigara içilmesi durumunda, balgamın rengi kahverengiye dönüşmektedir, çünkü sigara içindeki zararlı maddeler mukusa yapışmaktadır. 

•    Kanlı Balgam

Balgamda kan olması, bronşit için iyi huylu bir hastalığın veya tüberküloz gibi önemli bir hastalığın belirtisi olabilmektedir. Kan, balgamla birlikte çizgiler şeklinde görülür. Bununla birlikte, kanla beraber balgam öksürüyorsanız, bu durum acil tıbbi müdahale gerektiren önemli bir endişe kaynağı olabilir.
Sonuç olarak, balgamın rengi sağlığınızın ne durumda olduğunu gösteren önemli bir belirtidir ve göz ardı edilmemelidir.

Balgam Belirtileri Nelerdir?

Balgam, boğaz, bronş pasajları ve akciğerler tarafından üretilen kalın, kaygan ve yapışkan bir maddedir. Mukus olarak da bilinen balgam, bazen ölü hücreler, irin veya toz dâhil yabancı maddeler gibi diğer maddeleri de içerebilmektedir.

Çoğu zaman, aşırı şekilde üretilmeye başlanan ve öksürüğe yol açan balgamın pnömoni gibi bir solunum yolu enfeksiyonu, kistik fibroz ve astım gibi anormal miktarlarda balgam üretimine neden olan hastalıklardan hangisinin sebep olduğunu anlamak zordur. 
Balgam nasıl anlaşılır? Balgam, anormal derecede kalın veya köpüklü, berrak, sarı veya yeşil renkte ortaya çıkabilir. Diğer yandan, sebebine bağlı olarak, görünür miktarda kan içerebilir veya pembe renkte olabilir. Bazı durumlarda, aşırı derecede kalın olan balgam hem şiddetli öksürüğe neden olmakta hem de kişi öksürdükçe nefes boruları tıkanmaya başlamaktadır.
Anormal balgam belirtileri, enfeksiyonlar, malignite (kötü huylu tümör), inflamasyon, alerji, travma, ilaçlar ve hava yolu obstrüksiyonu gibi hafif ile ciddi sağlık sorunları nedeniyle oluşmaktadır. 
Bazı durumlarda, balgam belirtileri, kronik obstrüktif akciğer hastalığı veya akciğer kanseri gibi ciddi veya hayati tehlike oluşturan bir hastalık veya rahatsızlığın belirtisi olarak ortaya çıkabilmektedir. Kişi öksürdüğünde veya bol miktarda balgam ürettiğinde veya balgam olağandışı, kalıcı, tekrar eden veya endişe verici bir durumdaysa, hemen tıbbi yardım alınmalıdır.

Eğer nefes alırken güçlük çekiyorsanız, balgamla beraber göğüs ağrısı, nefes darlığı, boğaz, ağız veya yüzün şişmesi ya da kanlı, pembe ve köpüklü balgam varsa, mutlaka acil tıbbi yardım alınmalıdır. 

Diğer Belirtiler

Balgam başlangıcı belirtileri, altta yatan hastalığa veya rahatsızlığa bağlı olarak değişen diğer belirtilere de yol açabilmektedir. Örnek vermek gerekirse, balgam belirtileri bir enfeksiyon nedeniyle oluştuysa, bu durum ateş ve vücut ağrısına da neden olabilmektedir. 

Bulaşıcı Hastalıklar: Soğuk algınlığı, grip, boğaz ağrısı ve sinüzit gibi bulaşıcı hastalıklar balgamla beraber ortaya çıkan diğer belirtilere de neden olabilmektedir:

•    Öksürük
•    Yorgunluk
•    Ateş, titreme ya da terleme olsun ya da olmasın
•    Baş ağrısı
•    Kas ağrıları
•    Mide bulantısı ve iştah kaybı
•    Burun akıntısı veya tıkanması (genellikle yeşil veya sarı renkte akmaktadır)
•    Hapşırma
•    Şişmiş lenf düğümleri
•    Boğaz ağrısı
•    Gözlerin sulanması 

Alerjiler

Alerjiler balgamla beraber diğer belirtileri de neden olabilmektedir:
•    Gözlerde kızarıklık
•    Öksürük
•    Burun, boğaz veya kulak kaşıntısı
•    İsilik
•    Tıkalı burun ve geniz akıntısı
•    Hapşırma
•    Sulu, kaşıntılı gözler

Acil Tıbbi Yardım Gerektiren Belirtiler

Balgam, akut pulmoner ödem veya ciddi astım atağı gibi acil durumlarda hemen değerlendirilmesi gereken ciddi veya hayatı tehdit eden bir durumun belirtisi olabilmektedir. Aşağıda sıralanmış olan belirtiler durumunda mutlaka acil tıbbi yardım alınmalıdır.
•    Dudakların, tırnakların ve cildi mavi bir renk alması (siyanoz)
•    Göğüs ağrısı, nefes alamama veya basınç
•    Öksürürken kan veya pembe renkte kanlı balgam
•    Büyük miktarlarda köpüklü mukus veya balgamı öksürmek
•    Karışıklık veya yönelim bozukluğu da dahil bilinç düzeyinde veya uyanıklık düzeyinde azalma
•    Konuşmada zorluk çekme
•    Hızlanan kalp atışı
•    Boğulma, nefes darlığı, nefes almama, yüksek sesle nefes alma veya hırıltılı solunum gibi solunum ya da nefes darlığı sorunları
•    Yuttuktan sonra şiddetli ağrı veya yutkunma yetersizliği
•    Dil, dudak, ağız veya yüzün aniden şişmesi veya yüz ya da boyunda kurdeşenler 

Balgam Nasıl Tedavi Edilir?

Şimdiye kadar sebeplerini inceledik, şimdi balgam nasıl sökülür, balgam nasıl tedavi edilir inceleyelim. Eğer yukarıda belirttiğimiz çok ciddi semptomlar yoksa aşağıda anlattığımız doğal tedavi yöntemleri uygulanabilir. Lakin önce doktorunuza danışarak asıl sebebi öğrenmenizi öneririz.

Zencefil ve Bal: 100 gram taze zencefil kökünü kaynatıp, soğuduktan sonra günde 2 bardak için. Ayrıca zencefil tozu bal karışımını günde 2 kaşık halinde tüketin. 

Biber: Yarım çay kaşığı beyaz bibere bir çorba kaşığı bal ekleyin 15 saniye mikrodalga fırında ısıtın ve yiyin. Günde 1-2 kere tekrarlayabilirsiniz. Ayrıca yarım limonun üzerine tuzla karabiber serperek yiyin. Balgamı kurutmaya yardımcı olacaktır. 

Soğan ve Limon: Soğan ve limonu sıkarak suyunu çıkartın. Daha sonra bir bardak suda 2 dakika kaynatın, soğuduktan sonra bal karıştırarak için. Günde üç kere tekrar etmek mümkün. Belli bir rahatlama sağlayacaktır. Burun tıkanıklığını açar, akciğere faydalıdır. Astıma iyi gelir. 

Üzüm Suyu: Üzüm suyu özellikle ciğerlerden kaynaklanan rahatsızlıkları giderebilir.    2 yemek kaşığı üzüm suyuna 2 yemek kaşığı bal karıştırın, günde 3 kez bir hafta boyunca tüketin. 

Limon Çay: Limon bal karışımı antiseptik özelliklere sahip strik asit içerir. Limon çayı hazırlayın içine 2 çay kaşığı bal katarak için.

Gargara: Sıcak suya bir yemek kaşığı tuz ekleyin. Tuz suda eridikten sonra gargara yapın ama suyu kesinlikle yutmayın. Gargara belli bir rahatlama sağlayacaktır.

Havuç: Havuç C vitamini kaynağıdır, antioksidan özellikleri sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirmek. Ayrıca öksürük, balgam semptomlarını azaltır. Havuç suyuna bal karıştırarak günde 3 kere tüketin. Astıma iyi gelir, akciğere faydalıdır.

Sarımsak Kireç Kürü: Bir bardak su kaynatın. Ateşten alıp 3 limon sıkın. Şimdi 2 ezilmiş sarımsak, karanfil, yarım çay kaşığı karabiber tozu çok az tuz ekleyin. İyice karıştırdıktan sonra yudumlayın. Astım, karaciğer, boğaz, bronşlar için faydalıdır. Balgam söktürür. 

Zerdeçal: Zerdeçal balgam kürü için en etkili antibiyotiklerden biridir. Bir antioksidan olarak davranıp vücudun çeşitli iç ve dış sorunları tedavi etmek için kullanılır.
Sıcak bir bardak süte yarım çay kaşığı karabiber, zerdeçal ekleyin. Şimdi 1 çay kaşığı bal ekleyim iyice karıştırın ve günde 2 kere için. Astıma, karaciğer sağlığına faydalıdır.

Kekik Yağı: Kekik yağı antimikrobiyal ve anti inflamatuar özelliklere sahip, solunum yollarında çeşitli enfeksiyonların tedavisinde kullanılır. Doğal balgam söktürücü olarak balgamı azaltır. Birkaç damla kekik yağı emmek veya kekik kapsülü yardımcı olur. 

Meyan: Bir bardak suda meyan kökünü kaynatarak günde 2 kere tüketin. Aynı zamanda boğaz ağrısını giderir.

Nane ve Okaliptüs Yaprakları: 10 dakika boyunca nane ve okaliptüs yapraklarını kaynatın. Ateşten aldıktan sonra buharını soluyun. Mukusları kurutur, sinüsleri temizler, balgamın sökülerek atılmasını sağlar.