Dissosiyatif kimlik bozukluğu kısaltılmış hali ile DKB çoklu kişilik bozukluğu olarak tanımlanan ruhsal bir hastalıktır. Dissosiyasyon ise kopma ve çöküş anlamını taşır. Dissosiyatif kimlik bozukluğu pek çok kişinin başına gelebilir. Görülme yaşı ise sınırlandırılmamıştır, hemen hemen her yaş grubundan kişide ortaya çıkabilir. Bu hastalık kadınlarda erkeklere kıyasla daha sık görülür.

Dissosiyasyon Nedir?

Dissosiyasyonun kelime anlamı bölünme, çözülme ve kopma olarak nitelendirilir. İnsan zihninde bulunan bir duygu, düşünce veya bilgi bütün ile olan bağını kopartabilir. Bu kopuşun ardından ise ilgili bilgiye veya anıya erişmek oldukça zor bir hal alır ve bazı durumlarda imkânsızdır. Dissosiyasyonun görüldüğü kişilerde hafıza ve bilinç tam anlamıyla işlev gösteremez. Bu rahatsızlığın oluşması dış etkenlere bağlı olduğu kadar psikolojik tetikleyiciler sebebiyle de gerçekleşebilir.

Dissosiyatif Bozukluk Nedir?

Dissosiyatif kimlik bozukluğu çoklu kişilik bozukluğu olarak nitelendirilir. Bu rahatsızlığın tıbben henüz kesinleşmiş bir sebebine ulaşılamamıştır. Ancak çoğunlukla çocukluk döneminde travma yaşamış, zorlu ve mutsuz bir çocukluğa sahip olan kişilerde daha sık rastlandığı görülmüştür. Bu ruhsal hastalığa sahip olan kişiler birden fazla, birbirine alternatif olacak şekilde kişilikler geliştirirler. Dissosiyatif bozukluk görülen kişilerde kimlik ve algı parçalanarak bozulur. Bilinç ve farkındalık normal algı sınırlarının dışındadır. Hafıza ve anılar çoğunlukla kopuktur. Tüm bu olumsuzluklara karşın zihinsel faaliyetler ruhen sağlıklı olan diğer insanlarda olduğu gibi normal bir akış içerisinde devam eder. Dissosiyatif bozukluğa sahip olan kişilerde bu hastalığa ait belirtiler kimi zaman ağırlaşırken kimi zaman da kişinin iş hayatına dahi etki etmeyecek hafiflikte de ortaya çıkabilir.

Dissosiyatif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?

Bu ruhsal rahatsızlığın ilk belirtileri arasında kişinin bayılıp kendinden geçmesi yer alır. Bazı durumlarda sara nöbetiyle benzer olacak şekilde kişi kendinden geçerek krize girer. Bu durumla çoğunlukla hasta kalabalık bir ortamdayken karşılaşılır. Kişi bayıldığında zihnen etrafında olup bitenlerin farkında olur, ancak hiçbir tepki veremez. Söz konusu bayılma nöbetlerine konversiyon tipi bayılma veya pseudo epileptik nöbetleri adı verilir. Bu nöbetlerin çoğunlukla fiziksel bir rahatsızlığa bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülür. Ancak doktor muayenesinde herhangi bir fiziksel bulguya rastlanmaz. Bayılma nöbetlerinin nedeni ruhsal sıkıntılardır. Kişi ayılma esnasında yüksek sesli ağlayabilir, bağırarak kendisine vurabilir, aşırıya kaçan hareketlerde bulunabilir. Bayılma esnasını ve bayılmadan sonraki anların hatırlanmadığı teşhis edildiğinde hastaya dissosiyatif bozukluk tanısı koyulur.

Bayılma ve saraya benzer nöbetlere ek olarak dissosiyatif amnezi adı verilen kişinin zihnindeki bilgileri, anıları birden bire unutması gibi ek belirtiler de görülür. Kişinin hafızasında kopukluklar yaşanır. Kişi anılarını unutarak sahip olduğu kimliğine yabancılaşır. Bu durumda da kendisine yabancı olan yeni bir kimlik geliştirme süreci başlar. Buna çoklu kimlik bozukluğu adı da verilir. Bu ruhsal sıkıntıya sahip olan kişilerde gerginlik, huzursuz ve tedirgin olma haline sıklıkla rastlanır.

Dissosiyatif bozukluğa ilişkin diğer ruhsal belirtiler ise şu şekilde sıralanabilir:

• 
  Kişinin benliğini kaybetmesi
  


• 
  Kişinin kendi duygu ve düşüncelerin kopuk olması
  


• 
  Şiddetli baş ağrısı ile vücudun diğer kısımlarında yoğun ağrıların ortaya çıkması
  


• 
  Depresyon
  


• 
  Cinsel işlev bozukluklarının ortaya çıkması
  


• 
  Uyku düzeninin bozulması
  


• 
  Yeme bozukluğu
  


• 
  Alkol ve uyuşturucu gibi madde bağımlılığı
  


• 
  Kaygı bozukluğu
  


• 
  Davranış tutarsızlığı
  


• 
  Amnezi olarak adlandırılan hafıza kaybı, zaman algısının bozulması
  


• 
  İçerisinde bulunulan ortamın garip ve gerçek dışı hissedilmesi, yabancılaşma
  


• 
  İntihar etme riskinin artması
  


• 
  Kişinin kesici aletlerle kendine zarar vermek istemesi
  


• 
  Halüsinasyon görmesi, gerçek dışı görüntüler ve olmayan sesleri işitmesi
  

Dissosiyatif Bozukluk Neden Olur?

Bu ruhsal hastalığa neden olan etmenler tam olarak kesinleştirilememiştir. Ancak çocukluk döneminde kötü muamele gören, travma yaşayan kişilerde bu hastalığa daha çok rastlandığı kanıtlanmıştır. Çocukluk dönemini sıkıntılı geçiren kişilerde dissosiyatif bozukluklar yavaş yavaş kişiliği etkisi altına almaktadır. Hastalığın yavaş bir süreçle kişiyi etkilemesinin bir nedeni kişinin başına gelen travmalarla baş etme yöntemi olabilir. Dissosiyatif bozukluk görülen kişilerle sıklıkla bayılma, kendinden geçme gibi kaçış belirtileri görülür. Bayılarak veya unutarak kişi karşılaştığı sorunlardan kurtulmaya çalışır. 

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu Testi Nedir?

Bu test sayesinde kişideki dissosiyasyonun düzeyi belirlenir. Uygulanan dissosiyatif kimlik bozukluğu testinde kişinin tepkisinin ölçülmesi hedeflenir. Bu kapsamda kaygılar, düşünceler ve zorlu durumlar karşısında kişinin verdiği tepkiler kayıt altına alınarak incelenir. Test bir uzman gözetiminde hastaya uygulanır.

Dissosiyatif Bozukluk Tedavisi Nasıl Yapılır?

Bu hastalığın tedavi edilebilmesi için öncelikli olarak hastalığa yol açan etmenlerin araştırılması gerekir. Bu da terapi yolu ile keşfedilir. Dissosiyatif bozukluğun tedavisi uzun ve zorlu bir süreci de beraberinde getirmektedir. Hastanın yaşadığı travmaların çözülmesi ve rahatlatılması da oldukça önemlidir. Hastalığın tedavisinde uygulanan yöntemler şu şekilde sıralanabilir:

• 
  Öncelikle psikoterapi uygulanması tercih edilir. Psikoterapiye konuşma terapisi adı da verilir.
  


• 
  Bilişsel-davranışçı terapi olarak adlandırılan tedavi yöntemi psikoterapinin ardından uygulanmaya başlanır. Bu terapi yönteminde hastanın zihninde bulunan işlevsiz duygu ve düşünce kalıplarının değiştirilmesi üzerine odaklanılır.
  


• 
  Şiddetli travmaya maruz kaldığı belirlenen kişilere diyalektik davranış terapisinin uygulandığı da görülür.
  


• 
  Ailenin de tedavi sürecine dâhil edilebilmesi amacıyla aile terapisi düzenlenir. Bu sayede aile bireyleri de hastalığın seyri hakkında bilinç sahibi olur.
  


• 
  Hastanın zihninde gizli halde bulunan açığa çıkmamış düşünce, duygu ve olumsuz hatıraların silinmesine yönelik olarak klasik hipnoz yöntemine başvurulabilir. Hipnoz sayesinde hastanın gevşemesi ve dikkatinin odağının değiştirilmesi amaçlanır.
  


• 
  Hastanın yaratıcı yönünün açığa çıkarılması, kendisini ruhen daha olumlu ve iyi hissetmesi için sanat terapisi veya müzik terapisi olarak adlandırılan yaratıcı terapiler uygulanabilir. Bu terapi sayesinde hastanın olumsuz deneyimlerinden kurtulması sağlanabilir.
  


• 
  Hastanın iç huzuruna odaklanabilmesi için çeşitli meditasyon teknikleri uygulanabilir.
  


• 
  Bu rahatsızlığın tedavisine yönelik olarak bir ilaç geliştirilmemiştir. Ancak dissosiyatif bozukluğu olan kişilerde aynı zamanda stres, kaygı bozukluğu gibi ruhsal sıkıntılara da rastlandığından bu sorunları bertaraf eden antidepresanlardan yararlanılabilir.