Ayak Şişmesi Nedir? Doğal Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Ayakların ve ayak bileklerinin şişmesi oldukça sık yaşanan bir sorun olmasına rağmen, bazı durumlarda çok ağrı verici ve hayatı zorlaştıran bir hal alabilmektedir. Bununla birlikte, ayak bileği ve ayak şişmesinin birçok yaygın nedeni bulunmaktadır, bunların bazıları diğerlerinden daha ciddidir.
Şişkinlik, topuk ve ayak bileği kemikleri, ayağın üstü ve ayak bileğinin üstündeki alanın çevresinde ortaya çıkabilmektedir. Etkilenen alan, kabarık ve dokunmaya duyarlı bir hal almaktadır. Bazen ayağın standart şeklini iki katına çıkarabilecek kadar şiddetli de olabilmektedir.
Çoğu durumlarda, ayak şişme herkesin başına gelen basit nedenler sonucu oluşmaktadır. Diğer yandan, altta yatan daha ciddi tıbbi bir durumun bir belirtisi olarak da ortaya çıkabilmektedir. En sık görülen nedenler arasında burkulma, hamilelik, konjestif kalp yetmezliği, obezite, osteoartrit, siroz, Aşil tendiniti, PMS ve derin ven trombozu bulunmaktadır.
Tüm bu koşullar, ödem olarak da adlandırılan, vücudun dokularında ve boşluklarında toplanan sulu sıvıların vücuttan atılmayarak, vücutta toplanmasına neden olmaktadır. Sonuç olarak da, ayaklar da dâhil vücudun bazı bölgelerinde şişlikler ortaya çıkmaktadır.
Ayak şişmesi dışında görülen başka belirtiler, durumun daha ciddi olduğunu ve tıbben değerlendirilmesi gerektiğini işaret edebilmektedir. Alttan yatan nedeni belirlemek için ayak şişmesi ile birlikte yaşanan diğer belirtilerin tam olarak bilinmesi önemlidir. Bu diğer belirtilerden bazıları yüksek tansiyon, şişmiş eller veya bilekler, şiş gözler, kilo alma veya baş ağrısı olabilmektedir.
Ayak Şişmesi Belirtileri Nelerdir?
Kırmızılık
Ayağı esnettiğinde veya uzatırken (kan pıhtısının bir işareti) ağrı
Bacaklar boyunca kırmızı çizgiler (enfeksiyon belirtisi)
Cildin zayıflaması (kan pıhtısının bir belirtisi)
Şişkin bölgelerde morumsu bir renk
Ağrı ya da zonklama ağrısı
Aktivite ile artan ve dinlenme ile azalan ağrı
Morarma
Hassasiyet
Deformite
Yürüme ya da ayağı kaldırmada zorluk
Ağırlık hissi
Hareket zorluğu
Sert ve gergin bir cilt
Ciltte katlanma
Cilt üzerinde gelişen siğil benzeri büyümeler
Ciltten akan sıvı
Özellikle de ayakta kaldıktan sonra hissedilen alt bacaklarda ve ayak bileğinde ödem veya şişme
Bacak ve ayaklarda kaşıntılı veya pul pul bir cilt
Bacak krampları veya bacaklarda zayıflık
Yeni varisler veya mevcut varislerin kötüleşmesi
Bacaklarda cilt renk değişimleri
Yorgun bacaklar ve ayaklar
Bazen yanma veya zonklama hissi
Bacak ve ayak bileklerinde ülserler veya yaralar
Şişme ve ağrı
Cilt renginde değişiklik
Cilt ısısında yükselme
İyileşmesi yavaş olan açık yaralar
Ciltte kırılmalar veya kuruluk
Drenaj
Koku
Ateş
Kızarıklık
Uyuşma
Yoğun kalp atışları
Alışılmadık vücut ısısı değişimi
Tükenmişlik ya da yorgunluk
Düşük dereceli ateş
Cilt hassasiyeti
Genişlemiş damarlar
Ayakta genel bir rahatsızlık
Üşümüş hissetmek
Nefes darlığı
Hafif, baş dönmesi veya zayıf hissetmek
Açıkça düşünmede sorun yaşama
Kaşıntı hissi
Şişmiş bir yüz
Ağızda metalik bir tat
Amonyak kokan bir nefes
Mide bulantısı, kusma
İdrara çıkmak için gece uykularından uyanma
Köpüren veya köpüklü idrar
Kahverengi, kırmızı veya mor renkte idrar
İdrar yaparken basınç hissi
Ayak Şişmesi Nedenleri Nelerdir?
Hamilelik
Hamilelik sırasında, ayakların ve ayak bileklerinin şişmesi oldukça normal bir durumdur. Bununla birlikte, ani veya aşırı şişme, hamileliğin 20. haftasından sonra yüksek tansiyon ve idrarda protein kaçağı gibi ciddi bir durumun da bir belirtisi olarak ortaya çıkabilmektedir.
Ayak şişmesi bile beraber karın ağrısı, baş ağrısı, seyrek idrara çıkma, bulantı ve kusma veya görme değişiklikleri gibi diğer belirtileri de yaşıyorsanız, hemen tıbbi bir yardım almalısınız.
Ayak ve Bilek Yaralanması
Ayak ya da bilek yaralanması şişmeye neden olabilmektedir. Bilek sıklıkla burkulma ile karşı karşıya kalmaktadır. Bir yaralanma ya da yanlış adım, ayak bileğinin burkulmasına ve bilekteki bağların hasar görmesine yol açabilmektedir. Ayak veya ayak bileği yaralanmaları nedeniyle ortaya çıkan şişliği azaltmak için bir süre hasar gören ayağın üstüne basmamak etkili olabilmektedir.
Lenf Ödemi
Lenf damarlarının yokluğu, problemleri veya lenf düğümlerinin çıkarılmasından sonra yaşanan bir sıvı toplama durumudur. Lenf, geniş ve kılcal damar ağında dolaşan ve protein açısından zengin olan bir sıvıdır. Bakteri gibi istenmeyen maddeleri yakalanmakta lenf düğümleri yoluyla filtrelenmektedir.
Ancak, damar veya lenf düğümleri ile ilgili bir problem olduğunda, sıvının hareketi engellenmekte ve ayakta şişmeye yol açabilmektedir. Tedavi edilmediğinde lenf birikimi enfeksiyona ve deformiteye neden olabilir.
Venöz (Toplardamar) Yetmezlik
Ayak ve ayak bileği şişmesi, venöz yetersizliğin erken bir belirtisidir. Kanın, damar yetersizliği nedeniyle ayaklardan kalbe kadar giden dolaşımda yetersiz hareket ettiği bir durumdur.
Normalde, damarlar tek yönlü valflerin yardımı ile kanın doğru yönde akmasını sağlamaktadır. Bu valfler hasar gördüğünde veya zayıfladığında, kan damarlardan geri gitmekte ve alt bacaklar, bilek ve ayaklardaki yumuşak dokuya sıvı birikmektedir.
Kronik venöz yetmezlik cilt değişikliklerine, cilt ülserlerine ve enfeksiyona neden olabilir. Venöz yetmezlik belirtileri yaşıyorsanız, tıbbi yardım almalısınız.
Enfeksiyon
Ayak ve ayak bileklerinde şişme bir enfeksiyon belirtisi olabilir. Diyabetik nöropati veya ayaklarda başka sinir problemleri olan insanlar ayak enfeksiyonu riski altındadır. Diyabet hastalığınız varsa, ayak şişmesini kontrol ettirmek önemlidir, çünkü sinir hasarı ağrı hissini köreltebilmekte ve ayak sorunlarının hızla ilerlemesine yol açabilmektedir. Enfekte olduğunu düşündüğünüz şişmiş ayaklara ya da ayak bileklerine sahipseniz, hemen tıbbi bir yardım istemelisiniz.
Kan Pıhtılaşması
Bacaklardaki damarlarda oluşan kan pıhtıları, kanın bacaklarından kalbe doğru dönen akışını durdurabilir. Bu durum, ayak bileklerinde ve ayakta şişmeye neden olabilmektedir. Kan pıhtıları yüzeysel (cildin hemen altındaki damarlarda bulunur) veya derin olabilir.
Derin pıhtılar bacaklardaki bir damarı veya daha fazla büyük damarları engelleyebilmektedir. Bu kan pıhtıları kalbe ve akciğerlere giderse hayati tehlike oluşturabilir. Ağrı, hafif bir ateş ve muhtemelen etkilenen bacakta renk değişikliği olmak üzere bir bacakta şişme varsa hemen tıbbi bir yardım istemelisiniz.
Kalp, Karaciğer veya Böbrek Hastalığı
Bazen ayaktaki şişme, kalp, karaciğer veya böbrek hastalığı gibi bir sorun nedeniyle ortaya çıkabilir.
Ayak bileği şişmesi kalp yetmezliğinin işareti olabilir.
Böbrek hastalığı ayrıca ayak ve ayak bileği şişmesine neden olabilir. Böbrekler düzgün çalışmadığında, vücutta sıvı birikebilmektedir.
Karaciğer hastalıkları karaciğerin albumin adı verilen ve kan damarlarının çevresindeki dokulara sızıntı yapmasını önleyen bir proteinin üretimini etkileyebilmektedir. Yetersiz albumin üretimi de ayak ve bilek şişmesi ile sonuçlanan sıvı sızıntısına neden olabilir.
İlaçların Yan Etkisi
Birçok ilacın bir yan etkisi olarak ayakta ve ayak bileğinde şişme ortaya çıkabilmektedir. O ilaçlardan bazıları şunlardır:
Östrojen ve testosteron gibi hormon ilaçları
Kalsiyum kanal blokerleri (kan basıncı ilaçlarının bir türü)
Androjenik, anabolik steroidler ve prednizolon gibi kortikosteroidler de dahil olmak üzere steroidler
Trisiklik antidepresanlar ve monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI) dahil olmak üzere antidepresanlar
Non steroidal antiinflamatuar ilaçlar
Diyabet için kullanılan ilaçlar
Ayak Şişmesi için Uygulanabilecek Tedaviler Nelerdir?
Ayağı Yüksekte Tutmak
Ayak şişmesini tedavi etmeye başlamanın en iyi yollarından biri ayağı yüksekte tutmaktır. İdeal olarak, şişmiş ayak ya da ayak bileğinin kalp yüksekliğinin üzerinde olmasını sağlanmalıdır. Bu yöntemle gerekli olan kan dolaşımı teşvik edilmekte ve ayaktaki şişlik inmektedir.
Gün boyunca ayağınızı düzenli aralıklarla yirmi dakika kadar yüksekte tutabilirsiniz. Gece ise ayağın altına yastık koyarak ayağı yükseltmek mümkündür. Dizinizin desteklendiğinden emin olmalısınız, aksi takdirde çok sert ve yorucu bir diz ile uyanabilirsiniz.
Bandaj
Ayak ya da bilek şişmesi durumunda, bir bandajla sıkıca sarmak şişliğin azaltılmasına yardımcı olabilmektedir. Bunun için özel olan tasarlanmış olan sargı bezleri bulunmaktadır.
Uygun sargı beziyle ayağın bandajlanması o alan üstüne baskı uygulanmasını sağlamaktadır. Bu durumda, ne çok sıkmak ne de çok gevşek şekilde sarı bezini sarmak doğru olmayacaktır. Sargı beziyle uyumamaya özen göstermek de bir diğer dikkat edilmesi gereken durumdur.
Egzersiz
Koşu veya bisiklet gibi düzenli egzersiz, ciddi olmayan ayak şişmesi için uygulanabilecek basit bir tedavi biçimidir. Egzersiz, sıvıyı kan dolaşımına geri pompalamaya yardım ederek ayak şişmesini azaltmaya yardımcı olan dolaşımı teşvik etmektedir. Ayak ve ayak bileğindeki şişliği azaltmak için evde basit egzersizler de yapabilirsiniz.
Basit Hareketler
Ayak şişmesi durumunda, sürekli olarak oturmak, şişliğin daha da artmasına yol açabilmektedir. Otururken ya da uzun süre hareketsiz bir şekilde yatarken, hafif hareketlerle ayağınızla bir daire çizin. Aşırı sıvıyı tekrar dolaştırmak için topuğu yukarı kaldırın ve aşağı indirin. Bunları yaparken çok hassas ve yavaş hareket edin.
Tuzu Sınırlamak ve Bol Su İçmek
Yüksek sodyum yani tuz seviyeleri ayak şişmesini tetikleyebilmektedir. Tuz oranı az olan bir diyet ile beslenmek su tutma oranını düşürebilmektedir. Sodyum açısından yüksek olan işlenmiş gıdalardan kaçınmak ve yiyeceklere ekstra tuz koymamak oldukça faydalı olabilmektedir.
Daha fazla su içmek (günde 6-8 bardak), sodyum düzeyini düşürmeye ve tuzu sistemden atmaya yardımcı olabilir.
Buz Kompresi
Şişmiş olan ayağa buz uygulamak, özellikle bu şişme, bir yaralanmanın sonucu olarak ortaya çıktıysa, şişmeyi azaltmaya yardımcı olabilmektedir. Buz, şişme oranını düşüren lokalize kanamayı azaltmayı sağlamaktadır. Buz paketleri her iki saatte bir on dakika süreyle kullanılmalıdır. Buz asla doğrudan cilde temas ettirilerek uygulanmamalıdır, aksi takdirde buz ciltte yanmaya neden olabilmektedir.
Masaj
Masaj kan akışını artırmaya yardımcı olabilmektedir. Ayrıca şişlikte biriken sıvıyı şişmiş ayaklardan hafifçe itmek için de kullanılabilir. Masaj konusundan uzman birinden yardım isteyebilirsiniz.
Diüretikler
Diüretik, idrar üretimini artırarak sıvı birikimini azaltmaya yardımcı olan bir tür ilaçtır. Bu ilaç, özellikle kalp yetmezliği nedeniyle ortaya çıkmış olan ayak şişmesi durumunda kullanılmaktadır. Her türlü şişlik için kullanımı uygun değildir. Bu nedenle, herhangi bir diüretik kullanmadan önce mutlaka bir doktora danışmalısınız.
Sıkı Kıyafetleri Giymekten Kaçınmak
Özellikle, dolaşımın bacaklardan serbestçe akmasına izin vermek için sıkı kıyafetler giymekten kaçınılması gerekir. Ayrıca, kan akışını kısıtlayabilecek kadar sıkı olan ayakkabıları giymekten de kaçının.
Kilo Vermek
Aşırı kiloyu kaybetmek, ayaklara karşı uygulanan kuvvet ve basıncı düşürmeye, dolaylısıyla da ayak şişmesi belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilmektedir.
Ayak Şişmesi Ameliyatı
Ayaktaki şişme ciddi bir yaralanma ya da kemik hasarı nedeniyle ortaya çıktıysa, hasarı onarmak için ameliyat gerekli olabilir.
Ayak Şişmesinde Uygulanabilecek Doğal Yöntemler
Uçucu Yağlar İle Ayak Şişmesi Tedavisi
Doğal yağlar ile ayak bakımı en çok uygulanan yöntemlerden birisidir. Bu yöntemde, nane ya da okaliptüs yağını limon suyu ile karıştırın. Yaptığınız karışımı şişmiş olan ayağınıza sürün ve 15 dakika boyunca karışımın etki etmesine izin verin. Bu karışım kasların gevşemesini sağlar ve ayağın şişmesinden dolayı da meydana gelen ağrıyı azaltır.
Kontrast Banyosu İle Ayak Şişmesi Tedavisi
Ayak şişmesi için uygulanan tedavi yöntemlerden bir diğeri de kontrast banyosudur. Kontrast banyosu, şişlikleri azalttığı gibi şişliklerden dolayı oluşan ağrıyı da hafifletir. Bunun için ayağınızı ilk olarak sıcak suda 15 dakika boyunca bekletin. Hemen ardından da soğuk suyun içerisinde 5 dakika bekletin. Bu sıcaklık değişimi sayesinde kan dolaşımınız rahatlayacaktır ve ağrınız hafifleyecektir.
Lahana Yaprakları İle Ayak Şişmesi Tedavisi
Lahana sağlıklı sebzelerden birisidir ve ayak şişlerinin tedavisinde kullanılır. Bunun için birkaç adet lahana yaprağını iyice temizleyin. Temizlediğiniz lahana yapraklarını buzdolabından bekletin. Sonrasında da lahana yapraklarını şişmiş olan ayağınız üzerine yerleştirin ve bandaj ile sarın. Yaklaşık 5 dakika sonra bandajı çıkarabilirsiniz.
Arpa Suyu İle Ayak Şişmesi Tedavisi
Arpa suyu da ayak şişlerinin tedavisinde kullanılan doğal yöntemlerden birisidir. Bunun için bir avuç arpayı suya katarak kahverengi olana kadar kaynatın. Yaptığınız karışımı süzün ve günde 2 bardak tüketin. Bu karışımı soğuk içmeniz önerilmektedir. Arpa suyu, idrar söktürücü olarak da tüketilmektedir. Bu sayede vücuttaki toksinlerin ayılmasını sağlar.
Ayak sağlığı için en önemli durumlardan birisi de ayağınıza uygun olarak ayakkabı seçmenizdir. Ayakkabınızı rahat ve tam olacak şekilde seçerseniz, ayağınızda büyüme ya da sıkışma meydana gelmez ve ayak şişmesi de oluşmaz. Ayrıca sağlıklı beslenme, düzenli spor ve masaj da ayak şişmesini engelleyen yöntemlerdendir.
Maydanoz İle Ayak Şişmesi Tedavisi
Maydanoz, idrar söktürücü bir bitkilerden bir tanesidir. İdrar söktürücü olmasının yanında mineral ve vitamin deposudur. Ayak şişmesine karşı maydanoz tüketebilirsiniz. Bu sayede vücudunuzdaki toksin maddeleri atabilirsiniz.
Karahindiba İle Ayak Şişmesi Tedavisi
Karahindiba bitkisi de ayak şişmesine iyi gelen bitkilerden birisidir. Karahindiba bitkisi de etkili bir idrar söktürücü bitkidir ve vücutta su toplanmasını önler. Karahindibayı çay olarak tüketebilirsiniz. Bu sayede su toplanmasını engelleyerek ayak şişmesinin de geçmesini sağlar.
Nane İle Ayak Şişmesi Tedavisi
Nane, doğal tedavilerde kullanılan en bilinen yöntemlerden birisidir. Nanenin ferahlatıcı etkisi ve kokusu, ayak şişmesinin inmesini sağlar ve ayağı rahatlatır. Bunun için kurumuş naneyi bir miktar su içerisine koyarak kaynatın. Yaptığınız karışım ile ayaklarınızı yıkayın ve sonrasında da temiz su ile temizleyin. Nane yapısındakiler sayesinde ödem oluşmasını engelleyecek ve ayaklarınızı ferahlatacaktır.
Ginkgo Biloba İle Ayak Şişmesi Tedavisi
Çin tıbbından çok fazla kullanılan yöntemlerden birisi Ginkgo Bilobadır. Bacaklarda ve ayaklarda meydana gelen şişliklerin geçirilmesinde kullanılmaktadır. Bingko biloba, şişliklerin altındaki dolaşım sorununu ortadan kaldırır.
Magnezyum Tedavisi İle Ayak Şişmesi Tedavisi
Ayak şişinin ve ayaklarda meydana gelen ağrıların en önemli nedenlerinden birisi vücuttaki magnezyum eksikliğidir. Bunun için magnezyum içeren besinleri tüketmelisiniz. Bu sayede ayak şişmeniz de geçer. Magnezyum tedavisini uygulamadan önce doktorunuzla konuşmanız gerekmektedir.
Tuzlu Su İle Ayak Şişmesi Tedavisi
Şişmiş ve yorgun ayaklar için tuzlu su en etkili yöntemlerden birisidir. Tuzun içeriğindeki sülfat, kaslarınızın rahatlamasını sağlar. Bunun için yarım kova su içerisine bir fincan tuz ekleyin ve eriyene kadar karıştırın. Şişmiş olan ayağınızı bu suyun içinde 15 dakika bekletin. Bu uygulamayı her gün yatmadan önce yapabilirsiniz, bu sayede ayak şişmeleriniz bir süre sonra geçecektir.
Karbonat İle Ayak Şişmesi Tedavisi
Karbonat, vücut için kullanılan doğal tedavi yöntemlerinden birisidir. Bunun için karbonatı ve pirinç suyunu karıştırın ve hamur haline getirin. Bu hamuru şişmiş olan ayağınıza sürün ve bir süre bekletin. Sonrasında da temiz su ile durulayın. Bu uygulamayı her gün tekrarlayabilirsiniz.
