Leblebi nohutun. kavrulmasıyla üretilen bir çeşit kuru yemiştir. En bilinen türleri beyaz leblebi ve sarı leblebidir. Coğrafi olarak tescillenen ilk leblebi, Çorum. leblebisidir.
Leblebi nohutun işlenmesiyle elde edilen bir kuruyemiş türüdür. Nohutun günlerce uğraşı sonucu terbiyesi ile, özel fırınlarda kavrulmasıyla elde edilir. Bu işlem şu aşamalardan geçer: Nohut 3 ayrı günde 3 kez tavlama işlemine yani ısıtılma işlemine tabi tutulur. 3. tavlamadan sonra bir alana serilerek dinlenmeye bırakılır. Bu yaklaşık 15 günlük bir süreyi kapsar. Leblebi yapılacağı günün akşamı ıslatılarak kabarması sağlanır. Ertesi gün leblebi yapılacağı tavada önce ısıtılır, sonra "mafrak" denilen aletle hafifçe bastırılarak kabuklarının çıkarılması sağlanır. Bu işlem sırasında nohutların bir kısmı ikiye bölünür. Bu ikiye ayrılanlar elekle bütünlerden ayrılır.
Bölünenlere "kırık leblebi" de denir. Bunlardan daha çok leblebi unu yapmak için yararlanılır. Bütün olan leblebiler değişik şekillerde satışa sunulur. Bir kez daha kavrulma işlemine tabi tutulmaları sonrasında sarı üstüne siyah benekli görünüm kazanır. Buna "çifte kavrulmuş leblebi" denir. Ayrıca çikolatalı leblebi, beyaz leblebi, karanfilli leblebi, biberli leblebi, şekerli leblebi ve sakız leblebi gibi 40 civarı değişik türleri mevcuttur. Raf ömrü uzun olsa da taze tüketilmesi daha makbuldür. Taze leblebinin iki parmak arasında sıkıldığında un gibi ufalanması gerekir.
Leblebinin Faydaları Nelerdir?
Enerji Verir: Leblebinin bol miktarda demir içerdiğini yazmıştık, özellikle hamilelik döneminde anneler için demir önemli bir maddedir. Fakat daha fazla faydalarından yararlanmak için leblebi yerine nohut tüketilmesini öneririz. Çünkü leblebi kavrulma esnasında bazı özelliklerini yitirmektedir.
Bunun dışında leblebinin içerdiği manganez ve kalsiyum enreji sağlar. Kalsiyum aynı zamanda kemik sağlığı için hayati önem taşımaktadır. Sağlıklı kemik yapısı ve kemikler için kalsiyum ihtiyacını sağlayabilir.
Ayrıca bol miktarda folik asit içermesi anne sütü için faydalıdır. Folik asit aynı zamanda omurilik tedavilerinde kullanılır ayrıca bu asit sinir sistemi sağlığını korur.
Diyabeti Kontrol Eder: Leblebi kısmen kan şekeri seviyesini sağlıklı seviyede tutmaya yardımcı olabilir. Bol miktarda lif içerdiği için besinlerin daha kolay parçalanmasını sağlar ve sindirilmesine yardımcı olur. Leblebi insülin için tavsiye edilmektedir.
Kan Hücrelerini Korur: Leblebinin içerdiği fosfat özellikle kan hücrelerinin sağlığını korumada önemli rol oynar. Bu özelliği sayesinde kan hücresi sayısını artırmaya yardımcı. Ayrıca hemoglobin arttırır ve böbrekten fazla tuzları temizler.
Kansere Karşı Leblebi: Leblebinin kanser hastalıklarını iyileştirdiğini söylemek zor fakat içerdiği lifler ve yağ asitleri özellikle kolon kanserine yakalanma riskini azaltır. Leblebinin içerdiği bol miktardaki lifler ve yağ asitleri kolon tarafından emilir ve enerjiye dönüştürülür. Bu da kolon hücrelerinin sağlıklı kalmasını sağlar ve kansere yakalanma riskini azaltmış olur. Bunun dışında leblebinin içerdiği lifler sindirim sistemine faydalıdır, bağırsak hareketlerini arttırmaya yardımcı olabilir.
Böbrek Taşları İçin Leblebi: Bu konuyla alakalı daha çok nohut yardımcı olur fakat sağlık uzmanları leblebinin de böbrek taşlarının oluşmasını engellediğini savunmaktadırlar. Bu yüzden düzenli olarak leblebi tüketiminin böbrek taşlarının oluşmasını engellediğini söylemek mümkündür.
Sarılık Hastalığına İyi Gelir: Böbrek sağlığında olduğu gibi direkt olarak nohutun sarılık hastalığına çok faydalı olduğunu söylemekte fayda var. Fakat nohutun bir türevi olan leblebi de sarılık hastalığı için faydalıdır. Düzenli olarak leblebi tüketimi sarılık hastalığı sorunlarını azaltabilir veya sarılık hastalığına neden olan unsurların ortadan kalkmasına yardımcı olabilir.
Cilt ve Saç Sağlığına Faydaları: Leblebi direkt olarak cilde uygulanmaz, yalnız elde edildiği nohut lapa halinde veya nohutun suyu cilde uygulanabilir. Leblebi kavrulduğu için cilt sağlığına topikal olarak uygulandığında etkili bir sonuç alınamayabilir. Bu yüzden cilde topikal olarak uygulamalarda nohutu tercih etmenizi öneririz.
Leblebinin içerdiği besinler içerden cilt sağlığını destekleyebilir ve cilt hücrelerini besleyerek kırışıklıkların, yara izlerinin ortadan kalkmasına yardımcı olabilir.
Aynı şekilde içerdiği besinler cilt sağlığı kadar saç sağlığı için de önemlidir. Saç köklerini güçlendirerek saçların dökülmesine engel olabilir. Bunun dışında kepek sorununa neden olan unsurların ortadan kalkmasına yardımcı olabilir.
Açlığı Giderir: Özellikle rejim yapan kişilerin, leblebi tüketmesi kilo vermeye yardımcı olabilir. Leblebi, kilo vermek isteyenlerin uzun süre tok kalmasına yardımcı olabilir. Bu özelliği ile leblebi uzun süre yemek yeme isteğini bastırır.
Kolesterole Faydalıdır: Günlük olarak 2-3 fincan leblebi kötü kolesterol seviyesini sağlıklı düzeyde tutmaya yardımcı olabilir. Bu özelliği sayesinde leblebi kalp krizi, felç ve inme gibi hastalıklara yakalanma riskini azaltır.
Kalp Sağlığını Korur: Bu konuyla alakalı olarak yapılan bütün bilimsel çalışmalar leblebinin kalp sağlığını koruduğu yönündedir. Zaten kötü kolesterol seviyesini düzenleyerek kalp sağlığına ciddi anlamda katkıda bulunmaktadır. Ayrıca leblebibin içerdiği çözünür liflerin kalp sağlığına faydalı olduğu bilimsel olarak ispatlanmıştır.
Uyku Düzeni Sağlar: Amino asitler, triptofan ve serotonin açısından zengin olan leblebi, uyku sorunu olan kişiler için faydalıdır. Akşam yatmadan önce bir miktar leblebi tüketimi derin bir uyku çekmenize yardımcı olabilir.
Sinir Sistemi Sağlığını Korur: Leblebinin içerdiği amino asitler, triptofan ve serotonin gibi madde ve diğer bileşenler sinir sistemi sağlığı açısından da önemlidir. Özellikle stres ve depresyon sorunlarının giderilmesine yardımcı olabilir. Stresten kaynaklanan kötü düşüncelerden alıkoyduğuna inanılır. Hafıza ve bellek üzerinde olumlu etkileri vardır.
Bağışıklık Sistemini Korur: Bağışıklık sistemi için demir çok önemli bir besin kaynağıdır. Leblebi bol miktarda demir içerdiği için bağışıklık sistemine önemli katkıda bulunur ve hastalıklarla mukavemetini arttırır.
Kemik Yapısını Korur : İçeriğindeki K vitamini, kalsiyum, magnezyum, demir ve fosfat gibi mineraller kemik yapısını ve gücünü korumaya yardım eder. Fosfat ve kalsiyum kemik yapısına önemli bir şekilde etki eder. Kemik oluşumu için manganez gereklidir. Kolajen yapının oluşmasında ise demir ve çinko etki eder. Leblebi bu mineralleri bulundurması sebebiyle kemik sağlığına yarar sağlar.
Kalp Sağlığını Korur: Düzenli leblebi tüketimi kolesterol düzeyini ve trigliseridi düşürür, kötü kolesterolü sağlıklı seviyede tutar. Genel anlamda kalp sağlığını korumaya yardımcı olur, çünkü leblebi omega-3 yağları içirir ve bu yağlar kalp sağlığı için hayati önem taşır.
Kadın Hastalıklarına İyi Gelir: Leblebi kadın hastalıkları için de etkili şifa kaynağıdır. İçerdiği mineral ve maddeler meme kanserine engel olabilir. Bunun yanında menopoz döneminde yardımcı olabilir.
