Jinekomasti, erkeklerde anormal meme gelişimi olarak tanımlanan fizyolojik bir durumdur. Meme dokusu, birçok sebebe bağlı olarak gelişir ve hacimsel olarak büyür. Bebeklik, gençlik ve yaşlılık döneminde ortaya çıkan jinekomastinin en fazla ergenlik döneminde görüldüğü gözlemlenmiştir. Bunun haricinde obezite olan kimselerde vücuttaki yağ dokusunun artmasıyla da meme dokusu büyür ve jinekomasti gelişir. Sağlık açısından ciddi zararları olmasa da görünüm olarak rahatsız edici olduğu için tedavisi yapılır.

Jinekomasti Nedir?

Jinekomasti nedir sorusuna basitçe yanıt vermek gerekirse erkeklerde meme dokusunun anormal gelişimi olduğunu söyleyebiliriz. Fakat memede süt üretimi için özel bir dokunun gelişimi durumunda bir rahatsızlık olarak tanımlanır. Aynı zamanda obezite vakalarında yağ dokusunun artışıyla meme bölgesinde görülen büyüme yalancı veya psödo-jinekomasti olarak da adlandırılır.

Her yaşta gelişebilen jinekomasti ileri yaş ve ergenlik döneminde daha fazla görülür. Tıbbi tedavi gerektirmese de bireyin psikolojik ve sosyal hayatını olumsuz etkileyebileceği için medikal tedaviler geliştirilmiştir.

Jinekomastinin Nedenleri

Jinekomastinin nedenleri fizyolojik faktörlere bağlıdır. Temelde östrojen ve testosteron hormonlarının düzensizliğinden meydana gelir. Yani, vücuttaki testosteronun azalışı veya östrolojen hormonunun artması jinekomastiyi geliştirebilir. Ayrıca, bebeklik, çocukluk, yetişkinlik ve yaşlılık dönemlerinde bazı hormonların değişimiyle de meydana gelebilir. Jinekomastiye neden olan faktörler şunlardır:

·         Yeni doğan bebeklerde östrojen hormonunun artışıyla meme dokusunda büyüme görülebilir.

·         Emzirme döneminde anne sütündeki östrojen hormonunun artması geçici jinekomastiyi geliştirebilir.

·         Ergenlik döneminde testosteron ve östrojen hormonları arasındaki dengesizliğe bağlı olarak geçici olarak görülebilir.

·         İleri yaştaki erkeklerde testosteron hormonu azaldığı için östrojen ve progesteron hormonları artar ve jinekomasti meydana gelir.

Hormonlar, cinsiyet özelliklerini belirleyen etkenlerdir. Buna bağlı olarak vücuttaki kadın ve erkek vücudunun görünümleri etkileyebilir. Jinekomasti, genelde hormonlara bağlı olarak ortaya çıksa da bazı hastalık veya ilaç kullanımlarına göre de meydana gelebilir. Bu faktörler de şu şekilde sıralanabilir:

·         Vücuttaki hormonal dengeleri etkileyen karaciğer hastalıkları

·         Hipertiroidi

·         Kronik böbrek yetmezliği

·         Testis, böbreküstü bezi veya hipofiz bezinde oluşan tümörlere bağlı olarak ortaya çıkan kanser

·         Genetik hastalıklar

·         Hipogonadizm

·         Prostat büyümesini engelleyen veya bu hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçlar

·         Kalp hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar

·         HIV tedavisi ilaçları

·         Trisiklik grubunda yer alan antidepresanlar

·         Anksiyete ilaçları

·         Anabolik steroidler ve androjenler

·         Kemoterapi

Jinekomasti uyuşturucu madde kullanımına bağlı olarak da gelişebilir. Bunlara örnek olarak eroin, alkol, marihuana ve metadon verilebilir. Ayrıca malnutrisyon (kötü beslenme) ve açlık da testosteron seviyesini düşürür ve jinekomastiye neden olur.

Jinekomasti Belirtileri Nelerdir?

Jinekomasti, erkeklerin meme dokusunun büyümesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Belirtileri de vücudun bu bölgesinde görülebilir. Ayrıca jinekomastinin klinik semptomları da şunlardır:

·         Meme dokusunda şişlik, hassasiyet ve ağrı

·         Meme boyutunun büyümesi

·         Bir veya iki meme ucundan gelen sıvı

Jinekomasti belirtileri genelde vücudun üst bölümünde görülür. Ancak bu durumun anlaşılabilmesi için iki memenin elle muayene edilmesi gerekir. Başı ve arkasında sert bir kitle ele geldiğinde jinekomastiden şüphe edilebilir. Ancak bu durum, meme USG yapılarak doğrulanmalıdır.

Jinekomasti Teşhisi Nasıl Yapılır?

Jinekomasti teşhisi, hastanın öyküsü ve fiziki muayene sonucunda konulabilir. Meme dokusunu detaylı bir şekilde incelemek için mamografi ve ultrason gibi yöntemlerle değerlendirilebilir. Aynı zamanda kan tahlilleri ile hormon seviyeleri de kontrol edilir. Fiziki muayene sürecinde meme ucu (areola) dokusu ve meme dokusundaki salgı bezlerinin gelişimi incelenir. Meme dokusundaki yağ oranı da teşhis sürecinde yapılan tetkiklerden biridir. Tüm bunların sonuçları incelenerek jinekomasti tanısı konulur.

Jinekomasti Tedavisi

Jinekomasti, ciddi bir sağlık problemine neden olmasa da anormal bir fiziksel değişimdir. Zira erkeklerde görülen meme büyümesi bireyi rahatsız edebilir. Bunun için günümüzde birçok yöntem geliştirilmiştir. Ayrıca endokrin, böbrek yetmezliği ve karaciğer hastalıklarına bağlı olarak meydana gelen jinekomastide mutlaka tıbbi tedavi yapılmalıdır. Diğer yandan ergenlik ve çocuklarda görülmesi durumunda meme boyutunun ve dokusunun gelişimi takip edilir. Büyüme sürecinde olan erkek çocuklarında 3 ila 6 aylık periyotlarla meme dokusundaki değişim takip edilir.

Jinekomasti Ameliyatı

Jinekomasti ameliyatı, tedavi seçeneklerinde yer alan cerrahi bir müdahaledir. Kesin bir yöntem olduğu için tercih edilir. Fakat nasıl bir müdahale gerektirdiği, cerrah tarafından belirlenir. Jinekomasti, farklı sınıflara ayrıldığı için kullanılan yöntemler de özeldir. Jinekomasti ameliyatı seçeneklerine şu örnekler verilebilir:

·         Glandüler tip jinekomastiler sert meme dokusu ile karakterize edilir ve cerrahi müdahele gerektirir.

·         Karşık tip olanlarda yağ dokusu fazlalığı olduğu için liposuction ve ameliyat birlikte kullanılır.

·         Yağlı tip jinekomastiler sadece liposuction ile iyileştirilebilir.

Jinekomasti ameliyatından sonra iyileşme süreci kullanılan tekniğe bağlı olarak değişir. Vaser veya lazer liposuction yöntemleri kullanıldıysa iyileşme süreci kısa ve konforlu geçer. Bunların sonuçları genelde 3 hafta içinde alınır ve bireyler günlük yaşam rutinlerine kısa süre içerisinde dönebilirler. 

Jinekomasti için uygulanan her cerrahi yöntemden sonra bölgede ödem ve şişlikler görülebilir. Bu durum genelde ilk hafta içinde geçer. Aynı zamanda hafif kas ağrıları da meydana gelebilir. Bu nedenle 3 gün dinlenmek, kol veya omuzları çok hareket ettirmemek gerekir.

Jinekomasti Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Jinekomasti teşhisinde disk çapının 4 cm'den küçük olması durumunda kendiliğinden geçmesi beklenir. Hastanın şikayeti 4 seneden fazla uzun sürerse ve klinik bulgular rahatsız edici duruma gelirse tedaviye başlanır. Ayrıca, 4-6 cm disk bulgusu rastlanırsa medikal tedavi uygulanır. 6'cmden fazla olması durumunda cerrahi müdahale gerekir.

Medikal tedavi hastanın yaşına, hormonal düzeye ve altta yatan nedenle göre belirlenir. İlaç tedavileri genelde etkisini genelde iki hafta içinde gösterir. Jinekomasti tedavi edilmezse bireylerde benlik saygısı ve özgüven duygusu daha da azalır. Aynı zamanda altında yatan karaciğer hastalıkları ve tiroid hastalıkları gibi rahatsızlıklar daha fazla gelişebilir. Dolayısıyla kontrol altına alınması hem psikolojik hem de fizyolojik rahatsızlıkların ilerlemesini önler.

Jinekomasti İçin Alınabilecek Önlemler Nelerdir?

Jinekomasti kilo alımına bağlı olarak geliştiyse bazı önlemleri alarak geçmesi beklenebilir. Kilo vermek için uygulanan diyet ve egzersizler bu konuda işe yarayabilir. Sağlıklı kiloda olan erkeklerde görülebileceğinden yaşam tarzında bazı değişiklikler yapılmalıdır. Özellikle de sürekli zararlı maddeler kullanılıyorsa jinekomasti gelişimi kaçınılmaz olabilir. Dolayısıyla beslenme, yaşam tarzı ve diğer alışkanlıklar değiştirilerek kontrol altına alınabilir. Ancak doktor tavsiyesi ve tedavisi jinekomastideki en önemli unsurlar arasında yer alır.