Alerjik Rinit Nedir? 

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi), burun içini kaplayan mukoza dokunun alerjik nedenlere bağlı olarak iltihaplanmasıdır ve alllerjik yatkınlığı olan kişilerde daha fazla görülür. Kişiler genellikle bu hastalık ile ömür boyu yaşamak zorunda kalsalar da bazı kişilerde ileri yaşlarda şiddetini azalttığı görülmüştür.

Halk arasında da yaygın olarak bilindiği gibi en sık görülme sebebi rüzgarla birlikte havada uçuşan polenlerdir ama bunun yanında herhangi bir alerjen tarafından hastalığın tetiklenebileceği unutulmamalıdır. Kendiliğinden geçmesi pek mümkün olmasa da rahatsızlığı tetikleyen alerjenlerden uzak durmak ciddi bir olumlu etki sağlamaktadır. Bilimsel çalışmlar göstermektedir ki bu hastalık oldukça yaygındır ve toplumda yaklaşık beş kişiden birinin alerjik rinitli olduğu belirtilmektedir. Alerjik Rinit aynı zamanda kişilerin sosyal ve psikolojik sorunlar yaşamasına da sebep olmaktadır.

Alerjik Rinit, burunda bulunan hava yolu mukozasına alerjenlerin yapışarak iltihabi reaksiyonları başlatması sonucu oluşur. Polenlerin havada uçuştuğu bahar ayları gibi belirli mevsimlerde ortaya çıkan türüne Mevsimsel Rinit adı verilir. Mevsimsel alerjik rinit, genel olarak saman nezlesi olarak bilinir. Alerjik rinitin yıl boyunca devam eden türüne Perenial Rinit adı verilir. Perenial rinitin nedeni ise genellikle ortamda bulunan hayvan tüyü, çeşitli kimyasal maddeler veya ev tozu gibi alerjen faktörlerdir. Gerekli önlemlerin alınması, alerjen maddelerden uzak durulması ve uygun tedavi ile bu hastalığın atak sıklığının azaltılması sağlanabilir.

Rinit Belirtileri

• 
  Alerjik sebeplere bağlı olmayan burun iltihabında şu belirtiler görülür.
  


• 
  Burunda tıkanıklık, kaşıntı ve burnun akması
  


• 
  Hapşırmak ve gözlerde yaşlanma
  


• 
  Öksürük ve balgam miktarında artış olması
  


• 
  Koku alma duyusunda azalma ve nefes almada zorlanma
  


• 
  Hafif bir şekilde burun kanamaları
  


• 
  Burun iltihaplanması alerjik nedenlerden dolayı kaynaklanmış ise yukarıdakilere ek olarak şu belirtiler görülür.
  


• 
  Göz kapaklarında ve deride kaşıntıların görülmesi
  


• 
  Çok sık bir şekilde hapşırma
  


• 
  Halsizlik durumları
  


• 
  Göz kapaklarının çevresinde şişmeler ve kızarıklıklar
  


• 
  Gözaltında koyu bir renk olması
  


• 
  Kurdeşene benzer bir deri döküntüsünün görülmesi
  

Baş ağrısı

Alerjik rinit, polen gibi alerjenler solunduğunda bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesiyle oluşur. Mevsimsel (saman nezlesi) ve kalıcı olarak 2 farklı türü bulunan alerjik rinit farklı alerjenlere bağlı olarak görülebilmektedir. Örneğin mevsimsel alerjik rinit polen gibi dışarda bulunan alerjenler, kalıcı alerjik rinit ise daha çok iç mekanda bulunan evcil hayvan tüyü, küf ve tozla tetiklenir. Alerjik rinit belirtileri soğuk algınlığına benzer. Alerjen solunduğunda burun ve sinüsler dolar, gözlerde kaşıntı oluşabilir. Bu belirtilere ek olarak hapşırık ve öksürük görülebilir.

Alerjik rinitten korunmanın en güvenli yolu alerjenlerden uzak durmaktır. Size neyin alerji yaptığını (toz, küf, mantar, polen, hayvan tüyü ) belirleyebilmek için bir “alerji günlüğü” tutabilirsiniz. Alerji belirtilerinin ortaya çıktığı anların öncesinde ne gibi alerjenlere maruz kaldığınızı hatırlamaya çalışın ve bunları not edin. Eğer bu yöntem işe yaramazsa alerji testi yapan sağlık merkezlerinden birinde test yaptırabilirsiniz.

Tedavi Çeşitleri

Bitkisel Tedavi

Alerjik rinit için önerilen ilk bitkisel tedavi 1 hafta boyunca her gün 600 mg ısırgan otu kullanmaktır. Isırgan otu alerjik rinit tedavisi dahil olmak üzere solunum yolu rahatsızlıkları ve pek çok diğer hastalığın tedavisinde yardımcı olarak kullanılmaktadır. Fakat ısırgan otunun alerjik rinit üzerindeki etkisine dair bir bilimsel çalışma yok. Hamilelik ve emzirme döneminde kullanılmamalı ve çocuklara verilmemelidir. Isırgan otunun etkileşime geçtiği ilaçlar arasında tansiyon ilaçları, kan sulandırıcı ilaçlar ve diüretikler gelmektedir. Bu tip ilaçları kullanıyorsanız ya da şeker hastalığınız varsa ısırgan otu kullanmadan önce doktorunuza danışmalısınız.

Meyankökü alerjik rinitin bitkisel tedavisinde tavsiye edilen ikinci bitkidir. 

Meyankökünün alerjik rinit belirtilerinden hapşırma, kaşıntı ve burun akmasını hafiflettiği yönünde çalışmalar bulunuyor. Romatoid artrit (eklem iltihabı), Crohn hastalığı gibi bağışıklık sistemi rahatsızlıkları olanların doktora danışmadan meyankökü kullanmamalıdır. Lityum gibi bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanıyorsanız sadece meyankökü değil herhangi bir bitki kullanmadan önce doktorunuzdan bilgi almalısınız.

Yapılan araştırmalar geven otunun burun akması, hapşırma ve kaşıntı gibi alerjik rinit belirtilerini hafiflettiğini ortaya koymaktadır. Ancak romatizma, Chron hastalığı bulunanlar ve bağışıklık sistemi ilaçları kullananlar düzenli olarak geven otu tüketmeye başlamadan önce doktora danışmalıdır.

Geleneksel Çin tıbbında alerjik rinit tedavisi için çeşitli bitkilerle hazırlanan Biminne adlı ilaç kullanılmaktadır. Biminne içinde bulunan bitkiler ise şu şekilde; Çin takkesi, Japon eriği, azgın keçi otu (Epimedium sagittatum), manolya, Japon kayısısı, Ledebouriella divaricata, meyankökü. Biminne hazırlanırken kullanılan tüm bu otlar birlikte ya da ayrı ayrı bazı ilaçlarla etkileşime geçebilir. Bu nedenle kullanmadan önce doktorunuzdan bilgi almalısınız.

İlaçla Tedavisi

Doktorunuz alerjik rinitin türüne ve belirtilerin şiddetine göre ilaç tedavisi uygulayabilir. Hap veya sprey olarak satılan antihistaminler genel olarak alerji tedavisinde kullanılmaktadır. Antihistamin belirtileri hafifletmek için oldukça etkilidir ancak kısa süreli etki gösterir ve genellikle hafif, orta derecede alerjik rinit tedavisinde kullanılır. Mevsimsel alerjik rinitiniz varsa doktorunuz polen mevsiminden 4-5 hafta önce antihistamin kullanmaya başlamanızı önerebilir.

Belirtiler sadece antihistamin ile hafiflemiyorsa burundaki nemi azaltarak soluk almayı kolaylaştıran (konjesyonu azaltıcı) ilaçlar kullanılabilir. Burun spreyi olarak satılan konjesyonu azaltıcı ilaçlar 3 günden uzun süre (doktorunuz aksini belirtmediyse) kullanılmamalıdır çünkü burun tıkanıklığını daha kötü hale getirebilir.

Burun iltihabını, tıkanıklığı ve akıntıyı kontrol altına almak için doktorunuz kortikosteroid ilaçlar önerebilir. Bu ilaçlar iltihabı azaltırken tekrarlayan hapşırığı azaltır ve daha kolay nefes almaya yardımcı olur.