Gastroenterit Nedir ?
Gastroenterit kusma ve ishale neden olan yaygın bir bağırsak enfeksiyonudur. Buna bakteri, virüs veya başka organizmalar neden olur.
Atakların çoğu birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. İshal ve kusma şiddetliyse, dehidrasyona uğrayabilirsiniz; bu vücudunuzda yeterince su olmadığı anlamına gelir. Bu bebeklerde ve küçük çocuklarda çok ciddi rahatsızlıklara neden olur.
Gastronun oluşmasında başlıca neden virüslerdir. Virüslerin birçok türü bulunmaktadır ve bu nedenle bir kezden fazla oluşabilir.
Gastroenterit oluşturan virüsler, insan dışkısında bulunur.
Ayrıca, bakteriler ve parazitler de gastroenterite neden olabilir ve bunlar genellikle bozuk, mikroplu gıda ve sularda bulunur (gıda zehirlenmesi). Gıda zehirlenmesi genellikle, bozuk gıda maddesini yedikten altı ile 12 saat sonra oluşur.
Virütik gastro kişiden kişiye kolayca geçer. Bir kişinin kusması ya da ishal olması durumunda, virus içeren küçük damlacıklar, musluk, tuvalet sifonlarının tutamaçları, çocukların oyuncakları ve bebek bezleri gibi cisimlerin yüzeylerini kirletebilirler. Gastroenterit bulunan kişiler, belirtilerin durmasından 48 saate sonrasına kadar virüsü yayabilirler.
Bakteriyel gastroenterit, hijyen kurallarına uyulmaması (özellikle tuvaletten sonra ya da kusmuğu ya da kirli bebek bezlerini temizledikten sonra ellerinizi yıkamamanız), bozulmuş gıda, sağlanan suyun kirliliği ve evde ve diğer yerlerde bulunan hayvanları tutma gibi nedenlerle yayılır.
Belirtileri
Her ne kadar yaygın olarak mide gribi denilse de viral gastroenterit, gripten farklıdır. Grip, solunum sisteminizi yani burun, boğaz ve akciğerlerinizi etkiler. Öte yandan gastroenterit, bağırsaklarınızı etkiler ve aşağıdaki belirtilere neden olur:
-
Sulu ve genellikle kansız ishal -kanlı ishal genel olarak daha farklı ve ciddi bir enfeksiyonun belirtisi olabilir.
-
Karında kramp ve ağrı.
-
Bulantı, kusma veya her ikisi birden.
-
Ara sıra kas veya baş ağrısı.
-
Düşük ateş.
Sebeplere bağlı olarak viral gastroenterit belirtileri, enfeksiyon kaptıktan sonraki bir ila üç gün içinde ortaya çıkabilir ve yine sebeplere bağlı olarak belirtilerin şiddeti değişebilir. Belirtiler genellikle bir ya da iki gün sürer, ama bazen 10 güne kadar da uzayabilir.
Belirtiler çok benzerlik gösterdiği için viral ishalle, salmonella ve E. coli gibi bakterilerin veya giardiya gibi parazitlerin neden olduğu ishal, kolaylıkla karıştırılabilir.
Tedavisi
Viral gastroenterit için özel bir tıbbi tedavi ne yazık kibulunmuyor. Antibiyotikler, virüslere karşı etkili değildir; ayrıca fazla kullanımı, antibiyotiğe karşı dirençli bakteri üretimine katkıda bulanabilir. Tedavi, kendi kendinize uygulayacağınız bakım basmaklarını içerir.
İyileşme sürecinizde kendinizi daha iyi hissedebilmek ve dehidrasyonu önlemek için aşağıda sayacaklarımızı yapabilirsiniz.
-
Midenizi dinlendirin. Birkaç saatliğine yemeyi ve içmeyi kesin.
-
Küçük parçalar halinde buzlar emmeyi ya da küçük miktarlarda su içmeyi deneyebilirsiniz. Bunların yanı sıra gazlı içecekler ya da kafeinsiz enerji içecekleri içmeyi deneyebilirsiniz. Hastalıktan muzdarip yetişkinler, sık sık ve küçük miktarlarda olmak üzere her gün bolca su içmelidirler.
-
Yavaşça tekrar yemeye başlayın. Aşamalı olarak beslenme planınıza geri dönün. Sodalı krakerler, tost, pirinç, muz, tavuk gibi sindirimi kolay besinleri yemeye başlayın. İshal tekrar başlarsa yemeyi bırakın.
-
İyi hissedene kadar belirli yiyeceklerden ve maddelerden uzak durun. Uzak durulması gereken besinlerin arasında süt ve süt ürünleri, kafein, alkol, nikotin ve yağlı yiyecekler bulunur.
-
Bolca dinlenin. Hem hastalık hem de vücudunuzun çokça su kaybetmesi, sizi halsiz ve yorgun bırakabilir.
-
İlaç konusunda dikkatli olun. Eğer sakıncası yoksa ibuprofen etken maddeli ilaçlar kullanabilirsiniz ama ilaçlar midenizi daha kötü hale getirebilir. Doktorlar asetaminofen içeren ilaçları dikkatli bir şekilde kullanmanızı öneriyor, çünkü ilaçlar bazen karaciğer zehirlenmesine yol açabiliyor, özellikle de çocuklarda.
Çocuğunuz bağırsak enfeksiyonu kaptığında en önemli amaç kaybedilen su ve tuzu tekrar geri kazandırmaktır. Aşağıda yazılanlar bu amaçta size yardımcı olabilir:
-
Çocuğunuzun vücudun suyunu geri kazanmasına yardım edin. Çocuğunuza, su kaybını tekrar vücuda geri kazandıracak bir ilaç verin, doktorunuzun gözetimi altında tabi. Su içirmeye çalışmayın; çünkü gastroenterite yakalanan çocuklarda su iyi emilmez ve su kaybedilen elektrolitleri tekrardan yeterli düzeyde kazandıramaz. Su kaybını gidermek için çözümü manavlarda arayın. Nasıl yapacağınızı bilmiyorsanız mutlaka doktorunuzla bu konuyu konuşun. Ayrıca vücudun su kaybını gidermek için çocuğunuza elma suyu vermeyin; çünkü elma suyu, ishali kötüleştirebilir.
-
Yavaşça normal bir beslenme şekline geri dönün. Aşamalı olarak pirinç, muz ve patates gibi hafif ve sindirimi kolay besinler tüketin.
-
Belirli yiyeceklerden uzak durun. Çocuklarınıza süt ürünleri, dondurma ve şeker gibi tatlı yiyecekler vermeyin. İshali daha da kötüleştirebilir.
-
Çocuğunuzun dinlendiğinden emin olun. Hastalık ve vücudun su kaybetmesi, çocuğunuzu zayıf ve yorgun bırakabilir.
-
Çocuklara ve gençlere aspirin vermeyin. Bu durum ender ama potensiyel ölümcül bir hastalık olan Reye sendromuna neden olabilir. Doktorunuz tavsiye etmedikçe, çocuğunuza reçetesiz satılan ishal ilaçları vermeyin. İlaçlar, virüsün yok edilmesini daha da zorlaştırabilir.
Eğer hasta bir bebeğiniz varsa, kusma ve/veya ishalden sonra bebeğinizin midesini 15 ila 20 dakika dinlendirin, sonra küçük miktarlarda sıvı verin. Eğer bebeğinizi emziriyorsanız, bebeğinizi bir hemşire bakımına verin. Eğer biberonla besliyorsanız, ara ara su kaybını giderecek, küçük miktarlarda sıvı takviyesi yapın.
Önleme
Önleme
Bağırsak enfeksiyonlarından korunmanın en iyi yolu aşağıda yazan, sağduyulu önlemlere uymak olacaktır:
-
Ellerinizi iyice yıkayın. Ve çocuğunuzun da her seferinde ellerini iyice yıkadığından emin olun. Çocuğunuz biraz daha büyükse ellerini, özellikle de tuvaletten sonra nasıl yıkaması gerektiğini öğretin. Sıcak su ve sabun kullanmanın yanı sıra elleri, en azından 20 saniye için iyice ovuşturarak yıkamak en iyisi olabilir. Parmak aralarınızı, tırnak diplerinizi ve avuç içinizi yıkamayı unutmayın. Sonrasında güzelce durulayın. Sabun ve suyun olmadığı durumlar için yanınızda ıslak mendil taşıyın.
-
Evinizin içinde ayrı kişisel eşyalar kullanın. Bardak, tabak gibi eşyaları ortak kullanmaktan sakının. Banyoda da ayrı havlular kullanın.
-
Mesafenizi koruyun. Eğer mümkünse, virüs taşıyan herkesle yakın temastan kaçının.
-
Çocuğunuzun yuvasını kontrol edin. Çocuk bezini değiştirmek, yemek hazırlamak ve yemekleri servis etmek için ayrı odaların olduğundan emin olun. Çocuk bezi değiştirilen odada, mutlaka bir lavabo ve bezleri atmanın hijyenik bir yolu olmalı.
Seyahat Ederken Önleminizi Alın
-
Başka ülkelere seyahat ederken kirlenmiş su veya besinlerden hasta olabilirsiniz. Riski azaltmak için aşağıdaki ipuçlarına uymanız yeterli olacaktır.
-
Yalnızca iyi kapatılmış şişe suyu veya karbonatlı su için.
-
Buzlardan uzak durun çünkü buzlar, kirlenmiş sulardan yapılmış olabilir.
-
Dişlerinizi fırçalamak için bile olsa şişe suyu kullanın.
-
Çiğ yiyeceklerden uzak durun -kabuğu soyulmuş meyveler ve çiğ sebze ve salatalar dahil-, virüs taşıyan ellerle dokunulmuş olabilir.
-
Az pişmiş et ve balıktan uzak durun.
-
Aşı yaptırın. Rotavirüsün neden olduğu gastroenterit önleyici aşı, bazı ülkelerde bulunuyor. Ve görünen o ki aşı, hastalığın bazı belirtilerini önlemede gayet başarılı.