Kalp Spazmı Nedir? Nasıl Anlaşılır?
Kalbi besleyen ve destekleyen damarlar, trombo emboli (trombüsten kopmuş bir pıhtı parçacığının başka bir yerdeki damarda tıkanıklığa yol açması) sonucunda, damarları daraltır ve kalp kasının kanla beslenememesine neden olur. Bu durumda kalp spazmıdenen kalp rahatsızlığı ortaya çıkar. Kalp spazmı, diğer adıyla anjina pektoris, anjina, yani göğüste koroner arter rahatsızlığının yol açtığı ağrı şeklinde meydana gelir. Dolayısıyla, göğüs ağrısı kalp spazmının en çok görülen semptomudur. Kalp hastalığıyla birlikte, göğüs duvarlarındaki kaslarda gerginlik, gastroözofageal reflü, perikardit (kalbin dış zarındaki iltihaplama), plörezi (akciğerin zarlarının arasında toplanmış sıvıya bağlı rahatsızlık) ve benzeri çeşitli rahatsızlıklar da göğüs ağrısına neden olabilir.
Kalp spazmını, başka göğüs ağrısı sebeplerinden ayırmak ve farklarını görmek lazımdır. Çünkü, hepsinin tedavisi farklıdır; dolayısıyla tüm göğüs ağrılarının kalp spazmını işaret etmediğini bilmek gerekir. Göğüs ağrısı şikayeti olanlar, çoğunlukla kalp hastalığından endişe duyar ancak ve bu ağrıyı çekenlerin çoğunda kalp hastalığı yoktur.
Kalp spazmına, daha çok erkeklerde rastlanır.
Kalp Spazmı Türleri Nelerdir?
Stabil (Sabit) Anjina: Bu tür, “kararlı anjina” olarak da anılır. Stabil anjinada, göğüsteki rahatsızlık birkaç dakikada azalır. Koşma, yüzme, merdiven inip çıkma gibi enerji gerektiren aktivitelerden sonra, soluk alışverişinin hızlanması sonucu ortaya çıkar. Dinlenildiğinde semptomlar çoğunlukla ortadan kalkar. Bazen, dinlenme sırasında da çok minimal semptomlar görülebilir. Stabil anjina, kramp belirtilerine benzer semptomlar gösterir.
Anstabil (istikrarsız) Anjina: Bu anjina türünde, spazm 10 dakikadan uzun sürer. Şiddeti yüksek, sıklığı fazladır. Dinlenirken dahi meydana gelebilir. Aşağıdaki 3 özellikten e az biri görülür:
Dinlenme sırasında ya da çok az bir efor sonucu meydana gelmesi (10 dakikadan uzundur)
İlk kez meydana gelmesi ya da son 2 ay içinde de olması
Şiddetinin ve sıklığının her seferinde artış göstermesi (Öncekinden daha şiddetli, daha uzun süren, daha sık gerçekleşen bir spazm olması ve giderek daha fazla ilaca ihtiyaç duyulmasına sebep olması)
Kalp Spazmı Neden Olur?
Kalp spazmına, kalp kasına giden kan akımının azalmasıyla meydana gelir. Kalp kasının fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için kan tarafından getirilen oksijene ihtiyacı vardır.Yüksek kan basıncı yani tansiyon yükselmesi ve yüksek kolesterol, kalp spazmına yol açan en sık karşılaşılan nedenlerindendir. Uzmanlar sigara içme alışkanlığı, yoğun stres, yüksek tansiyon ve yüksek kolestrol gibi durumların kalp spazmını tetiklediği görüşündedirler. Kalp spazmı genelde sigara içme alışkanlığı olan, yüksek kolestrol veya yüksek tansiyon hastalığı olan kişilerde meydana gelir. Kalp spazmı ayrıca hiç nedensiz de ortaya çıkabilir. Kalp spazmını tetikleyen durumlar şunlardır;
Duygusal stres
Soğuğa maruz kalmaz
Kan damarlarının daralmasına neden olan ilaçlar (vazokonstriksiyon)
Amfetamin ve kokain gibi uyarıcı ilaçlar
Sigara içme alışkanlığı
Migren
Koroner arter spazmının damar tıkanıklığı olan kişilerde de ortaya çıkabilir. Bu durum damarlarda plaka birikip, kan akışını engelleyebilir.
Kokain kullanımı ve sigara kalpteki atardamarlarda şiddetli spazmlara yol açabilir. Bu durum kalbin gerektiğinden çok çalışmasına neden olur. Birçok kişide, kalp spazmı (sigara, diyabet, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi) kalp sağlığını etkileyen risk faktörleri olmaksızın da ortaya çıkabilir.
Kalp Spazmının Belirtileri Nelerdir?
Anjina göğüste aşırı baskı ya da yanma şeklinde hissedilir. Kalp spazmları 5 ya da 10 dakika arasında sürebilir. Türlerine bağlı olarak dinlendikçe azalabilir ya da ağrı şiddetlenebilir. 20 dakikayı aşan şiddetli ağrı kalp spazmından çok kalp krizi belirtisidir. Kalp spazmı ve krizi arasındaki farkı bilmek bu nedenle çok önemli. Uzun süreli ağrılarda acilen doktora başvurulmalı ve gerekli önlemler alınmalı.
Kalp spazmlarının en önemli nedenlerinden biri aşırı enerji gerektiren aktiviteler gerçekleştirir. Genellikle yüzme, koşu vb. sportlarda kendini gösterir. Aynı zamanda çok soğuk havalarda da kalp dışının iltihaplanması, akciğerlere bağlı iltihaplanmalara bağlı şekilde ortaya çıkan kalp spazmları artış gösterir.
Kalp spazmları yukarıda da belirttiğimiz gibi kilo ile doğru orantıda. Aşırı yağlı yemek tüketmek ve aşırı kilolar kalp damarlarında kolestrol ve yağlanmaya bağlı anjinoya sebep olur. Nefes alıp vermenin kolaylığı kalp için son derece önemli.
Kalp spazmı türüne bağlı olarak dinlenirken bile ortaya çıkmakta olup bu türde ağrı göğüsten boyuna çeneye sol kol ya da sırta yayılarak ilerleyebilir. Bu gibi durumların en büyük etmeni ise stres. Aşırı yorgunluk haricinde aşırı stresli durumlar yaşamak aşırı baskı altında olmak, korku ve huzursuzluk da kalp spazmlarını besleyen en önemli etmenlerden.
Kalp spazmının göğüs ağrısının yanı sıra mide bulantısı, baş dönmesi, aşırı halsizleşme, nefeste daralma ve nefes alamama, terleme gibi belirtileri de bulunuyor.
Kalp Spazmının Tedavisi Nasıl Olur?
Eğer kalp spazmından şüpheleniliyorsa, doktorun hastayı muayenesini müteakip, elektrokardiyogram (EKG) çekilebilir ve peşinden efor testleri yapılır. Efor testi, koroner arter rahatsızlıkların tanısını koymak için birebirdir. EKG tehlikesi olmayan bir test iken, 10.000’de 1 gibi çok düşük bir oran da olsa, efor testi esnasında kalp krizi geçirme riski bulunur.
Koroner anjiyogram adı verilen metodla yapılan kardiyak katerizasyon esnasında da ortalama 5000’de 1 olmak üzere kalp krizi riski vardır. Ancak bu test, koroner arter hastalığının teşhisinde en iyi sonucu verir. Şayet, EKG ya da efor testleriyle sonuç alınamazsa, anjiyoplasti ya da koroner anjiyogram uygulanabilir.
Kalp spazmı tedavisinde, rahatsızlığın son günlerde nasıl şiddetlenip hayatı nasıl etkilediğine de bakılarak, hastaya ve hastalığın aşamasına göre farklı tedavi metotları uygulanabilir.
Kalp spazmı yaşayan kişilerin eğer sigara içiyorlarsa sigarayı bırakmaları önerilir. Ayrıca, yaşam kalitelerini yükseltecek ve tehlikeli olmayan sağlıklı egzersizler yapabilirler. Bu açıdan doktorlarından öneri alabilirler. Hastaların ayrıca sağlıklı beslenmeleri, çok yağlı ve çok tuzlu yiyecekler tüketmemeleri gerekir. Sağlıklı bir kiloda kalmak önemlidir. Bu yüzden, bol sebze ve meyve tüketilmelidir. Ayrıca, hastaların çok stresli ortamlardan ve durumlardan da uzak kalmaları salık verilir.
Vücudun en önemli organlarından olan kalbin sağlıklı çalışmasına yardım etmek, hastanın en önemli görevlerindedir.
Kalp Spazmında Kullanılan İlaçlar Nelerdir?
Kalp spazmı, ilaç tedavisi gerektirebilir. Hastaya en uygun tedaviyi tabii ki doktoru belirleyecektir. Anjina durumunda önerilen ilaçlar genellikle şöyledir:
Kanın Pıhtılaşmasına Mani Olan, Akışkanlığı Artırıcı İlaçlar: Bu ilaçlar sayesinde kan tıkalı damarlardan daha kolayca geçer. Kalp krizi riski ile anjina semptomları azalmış olur.
Kan Damarlarını Gevşetip Genişleten İlaçlar: bu ilaçlarla, kalp kaslarına daha çok kan gider. Anjinadan kaynaklanan göğüs ağrısı veya anjinaya yol açabilecek spor aktiviteleri öncesinde kullanılır, bu sayede kalp spazmını engeller. Bu ilaçlar genellikle, dil altına konan tabletlerdir.
Kalp Atışını Yavaşlatıp Kan Basıncını Düşüren İlaçlar: bu ilaçlar sayesinde, kalp kaslarının iş yükü azalır. Bir de, kan damarları gevşer ve genişler. Böylece anjina oluşumu engellenir.
Kandaki Kolesterol Miktarını Düşüren İlaçlar: Bu ilaçlar, kan damarların tıkanma riskini azaltır.
Kalp Spazmından Korunmak İçin Alınabilecek Önlemler Nelerdir?
Sağlıklı ve dengeli beslenmek, kalp sağlığını korumanın altın anahtarıdır. Bol sebze ve meyve tüketmek, bol su içmek, çok yağlı ve çok tuzlu yiyeceklerden uzak durmak, çok şekerli yememek, katı yağları ve kızarmış yiyecekleri tercih etmemek gerekir. Margarin ve benzeri doymuş yağ zengini yiyeceklerden uzak kalınmalıdır.
Kilo, kişi için ideal bir düzeyde olmalıdır. Bu sebeple, şişmanlamaya sebep olacağından hareketsizlikten, yağlı ve şekerli besinler tüketmekten kaçınılmalıdır. Lifli besinler tercih edilmeli, vücut tok tutulmalıdır. Haşlanmış veya fırında pişirilmiş yemekler, kızartılmış yemeklere tercih edilmelidir.
Öğün atlanmamalı, vücudun metabolizmasının çalışır durumda olmasına dikkat edilmelidir.
Yaşam tarzı ve beslenme şeklide değiştirilerek şeker hastalığına yakalanma olasılığı düşürülmelidir.
Kan şekeri kontrolde tutulmalıdır. Yükse tansiyon ve yüksek kolesterol varsa, bunlar da düzenlenmelidir.
Sigara kullanılmamalı, alkol çok az tüketilmelidir. Eğer bir bağımlılık söz konusuysa önce bunun yok edilmesi için çalışılmalıdır. Sigara, kalp ve damar hastalıklarının baş düşmanıdır. Damar tıkanıklığını ve damar sertleşmesini tetikler, kalp krizine neden olur. Sigara içmeyen bir kişi, sigara içilen ortamdan dahi uzak durmalıdır. Pasif içicilik de kalp ve damar hastalıklarını aktif içiciliğe yakın düzeyde olumsuz etkiler.
Günlük aktiviteler belirlenmeli ve yeniden düzenlenmelidir. Bu aktivitelerin daha yavaş ve daha hafif şekilde yapılması için çaba sarf edilmelidir. Kalp, sabahları erken saatlerde ve yemek sonrasında baskı altındadır. Bu zamanlarda fiziksel hareket yapmamaya özen gösterilmelidir.
Düzenli olarak spor ve egzersiz yapılmalıdır. Hareketsizlik, kalp ve damar hastalıklarını tetikler. Her gün, her gün mümkün değilse de hafta 3-4 kez, 30-40 dakika arasında yürüyüş yapmak çok faydalı olacaktır. Bu sporun çok ağır olmamasına dikkat edilmelidir. En uygun spor aktivitesi ve düzeni için doktora danışılmalıdır.
Stresten uzak durulmalı, depresyon, öfke, anksiyete gibi problemler varsa bu konuda uzman doktorlardan tedavi alınmalıdır. Sakin ve huzurlu bir hayat her şeyden önemlidir. Bu sebeple, yoga ve meditasyondan da destek alınabilir.
Doktorun verdiği ilaçlar düzenli şekilde alınmalı, kişisel bir kararla bırakılmamalıdır.
