Sağlık
Romatoid Artrit Nedir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir? 19.09.2018

 

Romatoid Artrit (RA) geleneksel biçimde, bağışıklık sisteminin eklemlere saldırmasına yol açan kronik, enflamatuvar bir otoimmün bozukluk olarak tanımlanmıştır. Engelleyici ve ağrılı bir enflamatuvar durumdur, ağrı ve eklem aşınması sebebiyle önemli oranda hareket kaybına yol açabilir. Hastalık sıklıkla vücuttaki deri, kan damarları, kalp, akciğer ve kaslar gibi birçok eklem dışı dokuyu da etkilediği için sistemiktir. Multifaktöryel bir mekanizmayla ortaya çıktığı düşünülse de kesin nedeni ortaya konamamıştır.

Romatoid artrit bir kronik, enflamatuvar, multisistem, otoimmün bozukluğudur. Sıklıkla poliartiküler tutulum gösterir. Romatoid artriti diğer artrit  formlarından ayıran semptomlar  aynı anda birçok eklemin yumuşak dokusunun şişmesi ve enflamasyonudur (poliartrit). Eklemler her zaman simetrik olarak (bilateral) etkilenirler. Ağrı etkilenmiş eklemlerin kullanılmasıyla azalır ve genelikle sabahları 1 saatten fazla süre etkilenmiş tüm eklemlerde sertlik hissedilir. Bu sebeple, eklemler kullanıldıkça gün boyunca artış gösteren klasik osteoartrit ağrısıyla karşılaştırıldığında romatoid artritin ağrısı sabahları genellikle daha ağırdır ve gün boyu azalır.

Patoloji ilerlerken enflamatuvar etkinlik eklem yüzeyinde aşınmaya ve yıkıma yol açar ki eklem yüzeyi hareket alanına zarar verir ve şekil bozukluğuna (deformiteye) sebep olur. Parmaklar genellikle serçe parmağa doğru döner (ulnar deviasyon) ve böylece doğal olmayan şekiller alabilir. Romatoid artritte görülen klasik deformiteler Boutonnier deformitesi ve kuğu boynu deformitesidir. Bunların dışında farklı deformiteler de görülebilir.
Dermatolojik açıdan, genellikle ekstansor yüzeylerde, örneğin dirseklerde, deri altında (subkutanöz) nodüller oluşur.

Extra-artiküler belirtiler de bu hastalığı osteoartritten ayrıştırır. Örneğin, çoğu hastada ya hastalığın (kendisinin) sebebiyle ya da hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçların, özellikle analjezi için kullanılan NSAIDlerin (non-steroidal anti-enflamatuvar ilaçlar), yan etkisi olarak oluşan gastrointestinal kanamanın sebebiyle anemi oluşur. Lökopeni ile birlikte splenomegali (dalak büyümesi) görülebilir (Felty sendromu) ve lenfatik infiltrasyon tükürük ve gözyaşı bezlerini etkileyebilir (Sjögren sendromu).
Ayrıca akciğerler ana hastalığın gelişiminin bir evresi olarak veya tedavinin sebebiyle etkilenebilirler. Aniden veya tedavinin (örneğin metotreksat kullanımının) bir sonucu olarak fibrozit ortaya çıkabilir.

Amiloidoz görülebilir ki bu kassal (musküler) yalancı hipertrofiye (psödohipertrofi) sebep olabilir.

Kardiyovasküler  olarak perikardit, valvülit ve fibroz sayılabilir. Gözsel (oküler) açıdan da keratokonjonktivitis sicca (kuru gözler), episklerit ve skleromalazi görülebilir. Bunların dışında otoimmün olarak, vasküler bozukluklar sayılabilir. Nörolojik açıdan mononöritis mültipleks ve atlantoaksiyal sublüksasyon  belirtileri olabilir.

Romatoid artrit hastalarında ortaya çıkan psikolojik durum da önemlidir. Hastaların çoğunda, hastalığın gelişiminin yarattığı engeller sebebiyle kendilerine yetemez oluşları depresyona yol açmıştır. Yine hastalığın bu engelleyici özelliği sebebiyle hayatlarında ortaya çıkan değişiklikler, örneğin işlerini kaybetmeleri, hastaların genelinde en azından yoğun moral bozukluğu ve bazı hastalarda depresyon sebebidir.


Romatoid artrit, herhangi bir yaşta başlayabilir; bununla birlikte 20-40 yaş grubu daha sık ortaya çıkar. HLA-DR4 işaretçisi ile yakından ilişkilidir, bu sebeple aile geçmişi önemli bir risk faktörüdür. Hastalık kadınlarda erkeklere oranla 3 kat, sigara kullanıcılarında sigara kullanmayanlara oranla 4 kat daha yaygındır. Hastalığın her 10.000 kişide 30’unda görülebilir. Bazı Amerikan Yerli grupları daha yüksek prevalans hızlarına  sahipken (%5-6) ve Karayip bölgesinden olan siyahi kişiler daha düşük prevalans hızına sahiptirler. Birinci dereceden akrabalarda görülen prevalans hızı %2-3’ken, hastalığın tek yumurta ikizlerindeki (monozigotik ikizlerdeki) prevalans hızı yaklaşık %15-20’dir.

Romatoid Artrit Tedavisi Nasıl Yapılır?

Romatoid artrit için uygulanan tedavi yöntemlerinin amacı şunlardır:



  • Hastalık nedeniyle oluşan iltihabı durdurmak


  • Belirtileri hafifletmek


  • Eklem ve organ hasarını önlemek


  • Fiziksel fonksiyon ve genel sağlık durumunu iyileştirmek


  • Uzun vadeli komplikasyonları azaltmak 

İlaçla Romatoid Artrit Tedavisi

Doktorunuz tarafından önerilen ilaç türleri, belirtilerin şiddetine ve romatoid artritin ne kadar süredir var olduğuna bağlı olarak değişecektir.

Steroidal Olmayan Antiinflamatuar İlaçlar

Steroidal olmayan antiinflamatuar ilaçlar ağrıyı hafifletebilmekte ve inflamasyonu azaltabilmektedir. Reçetesiz satılan bazı ilaçlar arasında ibuprofen ve naproksen sodyum bulunmaktadır. Daha güçlü steroidal olmayan antiinflamatuar ilaçlar reçeteyle kullanılabilmektedir. Yan etkiler arasında kulaklarda çınlama, mide tahrişi, kalp sorunları, karaciğer ve böbrek hasarı olabilmektedir. 

Kortikosteroid İlaçlar

Prednizon gibi kortikosteroid ilaçlar, iltihaplanma ve ağrıları azaltmaya yardımcı olmaktadır. Ayrıca eklem hasarını da yavaşlatabilmektedir. Yan etkileri arasında, kemiklerin inceltilmesi, kilo alma ve şeker hastalığı bulunabilmektedir. 

Hastalık Modifiye Edici Antiromatizmal İlaçlar

Bu ilaçlar romatizmal artritin ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilmektedir. Ayrıca, eklemleri ve diğer dokuları kalıcı hasardan da kurtarabilir. Yan etkileri değişebilmektedir ancak bunlar karaciğer hasarı, kemik iliği baskılanması ve şiddetli akciğer enfeksiyonları olabilmektedir. 

Biyolojik İlaçlar

Yeni bir hastalık modifiye edici antiromatizmal türü olan bu ilaçlar, hastalığın yavaş ilerlemesine yardımcı olmak için bağışıklık sistemine etki etmeyi hedeflemektedir. 

Fiziksel Aktivite ve Dinlenme

Egzersiz ve dinlenme arasında bir denge sağlanmalıdır. Hastalık aktif olduğunda daha fazla dinlenme daha uygun olabilir. Dinlenme, yorgunluk, ağrı ve iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olabilmektedir. Egzersiz, kas gücünü artırmak, eklem deformasyonlarını ve sertliğini azaltmak, sonuç olarak da, hareketliliği korumak için oldukça önemlidir. Bir fizyoterapist, sizin için uygun olan egzersiz programını belirleyecektir. 
Yardımcı cihazlar, ağrıyan eklemleri daha zorlamayı önleyebilir. Örnek vermek gerekirse, testere sapıyla donatılmış bir mutfak bıçağı, parmak ve bilek bağlantılarınızı korumaya yardımcı olabilir. Düğme kancaları gibi bazı araçlar da giyinmeyi daha kolay bir hale getirebilir. 

Romatoid Artrit Ameliyatı

İlaçlar eklem hasarını önlemeye veya yavaşlatmaya yardımcı olmazsa, doktor hasar görmüş eklemleri onarmak için cerrahiyi müdahaleyi düşünebilir. Cerrahi, eklemi kullanma yeteneğini geri kazanmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, ağrıyı azaltabilir ve deformiteleri 
düzeltebilir.

,Romatoid artrit ameliyatı aşağıdaki yöntemlerden bir veya daha fazlasını içerebilir:

Sinovektomi: İltihaplı eklem astarının çıkarılması için uygulanan bir yöntemdir. Sinovektomi diz, dirsek, bilek, parmak ve kalçalara yapılabilir.

Tendon Onarımı: İnflamasyon ve eklem hasarı, eklemin çevresindeki tendonların gevşemesine veya kopmasına neden olabilir. Cerrahınız ekleminizin etrafındaki tendonları onarabilir.

Ortak Füzyon Ameliyatı: Bir eklemin sabitlenmesi veya yeniden hizalanması ve ağrının giderilmesi için eklemin cerrahi olarak kaynaştırılması önerilebilir.

Total Eklem Replasmanı: Eklem replasman cerrahisi sırasında, cerrah eklemin hasarlı parçalarını çıkarır, sonra da, metal ve plastikten yapılmış bir protez yerleştirir. 

Benzer Yazılar