Sar, ‘’Spesific Absorbtion Rate’’ teriminin baş harflerinden oluşturulmuş bir kısaltmadır. Spesific Absorbtion Rate sözcüğünün Türkçe karşılığı ‘’Özgül Soğurma Oranı’’dır. SAR değeri en basit haliyle, cep telefonu kullanımı esnasında kafa tarafından soğurulan/ emilen radyasyon miktarı olarak tanımlanabilir.
Söz konusu SAR değerinin yüksek olması, telefonun vücuda değen bölümünden içeri doğru ( cep telefonunu kulağınıza tuttuğunuz düşünülürse kafa içine) emilen radyasyon miktarının yüksek, SAR değerinin düşük olması da cep telefonunun vücuda değen bölümünden emilen radyasyon miktarının düşük olduğu anlamına gelir. Bu yazımızda SAR değerinin ne olduğu ve cep telefonunun potansiyel sağlık zararından nasıl korunacağınız hakkında derlediğimiz bilgileri sizinle paylaşıyoruz.
SAR Değeri Nedir?
SAR değeri, bir kişinin cep telefonu kullanımı sırasında vücudunun cep telefonuna maruz kalan birim kütlesi başına emdiği maksimum enerji ölçüm birimidir. SAR değeri 1 g ya da 1 g doku ya da 10 g dokuda kilograma düşen watt birimiyle ifade edilir.
Her ülke kendi yasal standartları doğrultusunda cep telefonları için farklı bir SAR limit değeri belirlemiştir. Sözgelimi Hindistan’da bu değer için kabul edilebilir en yüksek sınır 1.6 W/kg’dir. Buna karşılık Avrupa standartlarında cep telefonlarının sahip olabileceği maksimum SAR değeri için izin verilen limit değer 2 W/kg’dır.
Her ne kadar Dünya Sağlık Örgütü uluslararası yönergelerin altındaki düzeylerde SAR değerine maruz kalmanın sağlık üzerinde bir risk oluşturmayacağını söylese de, konu üzerinde yapılan bazı çalışmalar düşük seviyelerdeki SAR değerlerine uzun süre maruz kalınmasının belirli kanser türleri ile bağlantılı olabileceğini vurguluyor.
Bütün bu bilgilerin ışığında olabilecek en düşük RF değerine maruz kalınması için genel kural olarak SAR değeri düşük cep telefonlarını kullanılması öneriliyor. Her şeye karşın cep telefonunun güvenliğini değerlendirirken, SAR değerinin göz önüne tutulması gereken kriterlerden yalnızca bir tanesi olduğu da belirtiliyor.
Cep Telefonu Ve Sağlık Riskleri
Bu konuda uluslararası alanda yoğun çalışmalar yürütülüyor. Şimdilik cep telefonlarının kısa ya da uzun vadede sağlığa nasıl zarar verdiği konusunda kesin kanıtlar bulunmuş değil. Bununla birlikte 2011 Mayıs ayında Dünya Sağlık ÖRGÜTÜ ( WHO) RF radyasyonunu bir tür beyin kanseri olan ‘’glioma’’ riskinin artması sebebiyle insanlar için muhtemel kanserojen sınıfına aldı. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan bu açıklamanın yayınlanması, insanların büyük bir çoğunluğu tarafından cep telefonu kullanımına karşı daha dikkatli olmak konusunda uyarı olarak algılandı. Konu üzerinde yapılan araştırmalar devam ediyor.
Cep Telefonu Nasıl Çalışır?
Cep telefonu sistemi çalışması, en basit haliyle iki yönlü telsiz gibi tarif edilebilir. Cep telefonu sistemi içinde bireysel bir ahize ve baz istasyonları vardır. Baz istasyonu antenleri en geniş kapsama alanının elde edilmesi için yerden yüksek bir noktaya ( kuleye ya da çatıya) monte edilir. Cep telefonunun içinde bir radyo alıcısı ve bir radyo vericisi vardır.
Siz cep telefonunuz ile arama yaptığınızda, cep telefonunuz konuşmanın gerçekleşmesi için yakındaki bir baz istasyonu ile kendi antenini kullanarak bağlantı kurmak için radyo frekansı (RF) radyasyonundan yararlanır. Baz istasyonu sinyalinin alınmasından sonra çağrınız telefon üzerinden yönlendirilir.
Cep telefonları baz istasyonları sabit seviyelerde ( kule radyasyonu) radyasyon yayarlar. Kullanılan cep telefonları ise çeşitli nedenlere bağlı olarak farklı düzeylerde radyasyon yayar. Cep telefonlarının farklı radyasyon yayma nedenleri şunlardır:
· Telefonu ne kadar uzun süre kullanıyorsunuz
· Telefonu vücudunuza ne kadar yakın tutuyorsunuz.
· Baz istasyonuna ne kadar yakınsınız. Baz istasyonu ile telefonunuz arasındaki bağlantı zayıf ise telefon bunu telafi edip görevini yerine getirmek için yaydığı radyasyon RF değerini arttırır. Bu sırada kafanızın maruz kaldığı cep telefonundan gelen RF radyasyon düzeyi baz istasyonlarından gelen RF radyasyon düzeyinden ortalama 100 ila1000 kat daha yoğundur.
Cep Telefonu Radyasyonuna Maruz Kalmamak İçin Yapılabilecekler
Cep telefonu ve sağlığa zararlı etkileri üzerine yapılan çalışmalar kesin olarak sonuçlanmış değil. Buna rağmen yüksek SAR değerine maruz kalmak da dahil olmak üzere, cep telefonu kaynaklı radyasyondan olabildiğince korunulması gerektiği de açıkça görülüyor.
Bu amaçla alınabilecek pratik önlemler şunlardır:
· Öncelikle vücut dokuları tarafından emilen RF radyasyon miktarını belirlemek için kullanılan bir birim olan SAR değeri düşük bir telefon kullanılması
· Mümkünse daha çok sabit hatlı telefon kullanılması
· Cep telefonu görüşmelerinin olabildiğince kısa tutulması
· Görüşmeleri yaparken kulaklık kullanılması ve eller serbest kiti tercih edilmesi
· Cep telefonu açıkken vücuda yakın bulundurulmaması
· Koruyucu cihazların ya da radyasyon kalkanlarının radyasyona maruz kalmanızı azaltabileceği iddialarına karşı uyanık olunmasıdır. Bu konuda yürütülen çalışmalar henüz net bir sonuca ulaşmış değil. Bir görüşe göre de koruyucu cihazların ya da radyasyon kalkanlarının RF radyasyonunu arttırabileceği belirtiliyor. Bunun nedeni de telefonun, en iyi iletişim seviyesini yakalamak için kalkan etkileriyle mücadeleye girmesi ve bu durumun da RF çıkışının otomatik artmasına sebep olması şeklinde bildiriliyor.
